BİR DEVLET HASTANESİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ VE SİGARA İÇME DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Emine KÜTÜKÇÜ

Danışman: Semra Kocataş

Özet:

Bu araştırma, bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri ve sigara içme durumları arasındaki ilişkiyi saptamak amacıyla yapılmıştır. Araştırma kesitsel tiptedir. Araştırmaya katılmayı kabul eden hemşirelere kişisel bilgi formu ve ölçek uygulanmıştır. Veriler 7 Mayıs-10 Ağustos 2018 tarihleri arasında çalışma düzenini aksatmayacak şekilde toplanmıştır. Araştırma yapılmadan önce etik kurul onayı ve araştırmanın yapılacağı kurumdan yazılı izin alınmıştır. Araştırmanın örneklemini bir devlet hastanesinde çalışan 200 hemşire oluşturmuştur. Araştırmanın verileri hemşirelerin sosyodemografik, mesleki özellikleri ve sigara içme  durumları ile ilgili soruların yer aldığı Kişisel Bilgi Formu ve Türkçe geçerlilik ve güvenirlik çalışması Ergin (1992) tarafından yapılan Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ) kullanılarak  ve hemşirelerle yüz yüze görüşülerek toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler bilgisayar ortamında SPSS 22.0 paket programında tanımlayıcı testler, ortalama, ki kare testi ve Pearson korelasyon analizi yapılarak değerlendirilmiştir.

            Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, hemşirelerin %85.5’i kadın, yaş ortalamasının 33.8±8.46 yaş, %60.0’ının lisans ve üzeri eğitim düzeyine sahip olduğu, %66.5’nin evli ve %90.5’inin ekonomik düzeylerini orta düzey olarak tanımladıkları saptanmıştır. Hemşirelerin %72.0’sinin vardiyalı ve %89.0’unun çalıştığı birimde klinik hemşiresi olarak çalıştığı, %45.5’inin toplam çalışma süresinin 11-20 yıl arasında, %35.0’inin  çalıştığı birimde çalışmayı istemediği, %32.0’sinin çalışma koşullarını “kötü” olarak tanımladığı, %39.0’unun şuan çalıştığı birimde sorun yaşadığı, sorun yaşayanların %32’sinin çalışma koşullarına bağlı sorun yaşadıkları saptanmıştır. Çalışmada yer alan hemşirelerin %31.5’inin sigara içtiği, sigara içen hemşirelerin %46.0’sının sigara içme süresinin 10 yıl ve altı olduğu, her gün sigara içen hemşirelerin günlük sigara ortalamasının 17.1±7.0 (Min:2;Max:30) adet olduğu ve %54.0’ünün nikotin bağımlılık düzeylerinin düşük olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin cinsiyet ve eğitim düzeyi ile sigara içme durumları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05) Hemşirelerin çalışma yaşamlarına ilişkin özellikleri ile sigara içme durumları karşılaştırıldığında çalıştıkları birim, birimdeki pozisyonları, çalışma koşulları ve birimde sorun yaşama durumları ile sigara içme durumları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Hemşirelerin duygusal tükenme puan ortalamasının 17.3±7.16, duyarsızlaşma puan ortalamasının 5.6±3.47, kişisel başarı puan ortamalasının 19.7±4.40 ve genel tükenmişlik puan ortalamalarının 42.7±9.5 olduğu saptanmıştır. Hemşirelerin çalışma koşulları, birimde sorun yaşama ve sorunlarla baş etme yolları ile tükenmişlik durumları karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur (p˂0.05). Hemşirelerin sigara içme durumları ile duyarsızlaşma puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur (p˂0.05). Hemşirelerin sigara içme durumları ile duygusal tükenme ve kişisel başarı puanları karşılaştrıldığında anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir (p>0.05). Tükenmişlik ölçeği toplam puanı ile bağımlılık ölçeği toplam puanı ortalamaları arasında pozitif yönde zayıf bir ilişki saptanmıştır (p<0.05). Hemşirelerin çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve sigara içme oranlarının azaltılması için etkili müdahale programlarının geliştirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: Hemşire, çalışma ortamı, sigara içme, tükenmişlik.