Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYŞE YILMAZ
Danışman: Semra Kocataş
Özet:
Çocukluk çağı
obezitesi özellikle gelişmiş ülkelerde olmakla beraber bütün dünyada artan bir
prevalansa sahiptir. Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesi verilerine göre
çocukların ve adölesanların 1/3’ü obezdir. Bu çalışmanın amacı,
ortaokul öğrencilerinin obezite sıklığının, beslenme davranışlarının ve
fiziksel aktivite düzeylerinin belirlenmesidir.
Tanımlayıcı tipte olan
araştırma, bir il merkezinde bulunan devlet ortaokullarına devam eden 5., 6.,
7. ve 8. sınıf öğrencileri ile
yapılmıştır. Araştırmanın evrenini 2017-2018 Eğitim Öğretim yılında il
merkezindeki devlet okullarında öğrenim gören tüm ortaokul öğrencileri (21900)
oluşturmuş, araştırmanın örneklemine ise evreni bilinen örneklem hesaplama
formülü kullanılarak 488 öğrenci alınmıştır. Çalışmaya başlamadan önce il
merkezinde yer alan üniversiteden etik kurul izni ve İl Milli Eğitim
Müdürlüğünden gerekli kurumsal izinler alınmıştır. Araştırmanın
verileri, konuyla ilgili literatürden yararlanılarak araştırmacı tarafından
hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu”,
“Beslenme Davranış Ölçeği”, “Çocuklar için Fiziksel Aktivite Ölçeği”
kullanılarak ve öğrencilerin boy-kilo ölçümleri yapılarak toplanmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler SPSS 22.0 paket programında tanımlayıcı
testler, ortalama ve Kolmogorov- Simirnov testi, ANOVA testi, TUKEY testi, Mann
Whitney U testi, Kruskal Wallis testi, korelasyon analizi ve lojistik
regresyon analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Yanılma düzeyi 0.05 olarak
kabul edilmiştir.
Öğrencilerin %20.5’inin fazla kilolu, %9.6’sının obez
olduğu belirlenmiştir. Sosyoekonomik düzeyi yüksek olan okullardaki
öğrencilerin %29.3’ünün fazla kilolu, sosyoekonomik
düzeyi orta ve düşük olan okullardaki öğrencilerin sırasıyla %11.4’ünün ve
%9.8’inin obez olduğu bulunmuştur. Erkek öğrencilerin %10.5’i, kız öğrencilerin
%8.8’i obezdir. Obezite durumu ile okul sosyoekonomik düzeyi, öğrencilerin yaşı,
cinsiyeti, ailede obezite öyküsünün olması, bilinen bir hastalığın varlığı ve
televizyon izleme/internet kullanma sırasında yeme içme arasındaki farkın
istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenirken (p˂0.05); aile tipi,
anne-baba eğitim durumu, anne-baba çalışma durumu, okul başarı durumu, öğün
atlama, fast food tüketme, şekerli/gazlı içecek tüketme, kantin kullanımı,
düzenli egzersiz/spor yapma, televizyon izleme süresi, internet kullanım
süresi, okula gidiş şekli ve ev dışında oyun oynama arasında istatistiksel
olarak anlamlı ilişki saptanmamıştır (p˃0.05). Öğrencilerin beslenme davranış
ölçeğinden aldıkları puan ortalaması 9.1±4.4, çocuklar için fiziksel aktivite
ölçeğinden aldıkları puan ortalaması ise 25.2±6.8 olarak bulunmuştur.
Bu çalışmanın sonucunda, okul çağındaki çocuklarda
obezite sıklığının arttığı, okul çocuklarına sağlıklı yaşam biçimi davranışları
kazandırmanın ve okullarda obezitenin önlenmesine yönelik müdahale
çalışmalarına öncelik verilmesinin gerekliliği ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler: Beslenme
davranışı, fiziksel aktivite düzeyi, obezite sıklığı, ortaokul öğrencileri.