Akademik Veri Yönetim Sistemi
Hastaoğlu K. Ö. (Yürütücü), Poyraz F., Türk T., Koçbulut F., Balık Şanlı F., Yılmaz I., et al.
TÜBİTAK Projesi, 2012 - 2015
PS-InSAR tekniği son yıllarda genellikle, deprem nedeni ile oluşan deformasyonların, volkanik
alanlardaki yer değişimlerinin ve hidrolojik, jeolojik, madencilik ya da şehir alanlarında oluşan
çökmelerin belirlenmesinde kullanılmaktadır. Ancak heyelanların hareketlerinin
belirlenmesinde belki de göreli olarak yeni bir yöntem olması nedeniyle çok sık kullanımı söz
konusu olmamıştır. Buna karşın az da olsa yapılmış bu amaçlı çalışmalarda heyelan
hareketlerinin izlenmesinde PS-InSAR yönteminin başarılı olacağı görülmektedir. Önerilen bu
projenin temel amacı modern uzaysal yöntemler olan PS-InSAR ve GNSS yöntemlerini
kullanılarak heyelan sahalarındaki mevcut alansal deformasyonun belirlenmesidir. Bu iki
yöntem ile elde edilen sonuçlar karşılaştırılarak PS-Insar yönteminin heyelanlarda
uygulanabilirliği araştırılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda çalışma alanı olarak Koyulhisar ilçesi
heyelan sahası seçilmiş olup heyelan sahasına toplamda 53 adet GNSS noktası tesis
edilmiştir. Bu noktalarda 10 periyot 3 gün tekrarlı Hızlı Statik ölçme yöntemine göre birer saatlik
ölçüler gerçekleştirlmiş ve GNSS noktalarına üç boyutlu (kuzey, doğu ve yükseklik) ait yıllık
hız değerleri elde edilmiştir. Bunun yanı sıra yine heyelan sahasına için Envisat ve Terrasar-x
radar uydularına ait SAR görüntüleri Alman ve Avrupa Uzay Ajanslarına önerilen projeler
çerçevesinde temin edilmiş ve STAMPS yazılımı kullanılarak değerlendirlmiştir. Böylelikle
heyelan sahasına ait uydu bakış doğrultusundaki kayma yüzeyleri PS-InSAR yöntemi ile elde
edilmiştir. PS-InSAR yöntemi ile elde edilen yıllık hız değerleri tek boyutlu olup bu hız
değerlerinin GNSS sonuçları ile doğrudan karşılaştırılması uygun olmamaktadır. Bu yüzden
GNSS den elde edilen hız değerleri LOS (Line of sight (Uydu bakış doğrultusu)) yönüne
çevrilerek GNSS ve PS-InSAR sonuçları karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma işlemi için GNSS ve
PS-InSAR yöntemlerinden elde edilen noktalasal veriler kullanılarak tüm heyelan sahasına ait
enterpolasyon haritaları oluşturulmuştur. Karşılaştırmalar sonucunda özellikle noktasal
anlamda lokal deformasyonların belirlenmesinde GNSS yöntemi etkili iken tüm heyelan
sahasının genel alansal hareket eğiliminin belirlenmesinde PS yöntemi daha etkili olduğu
gözlenmiştir. Ancak Koyulhisar heyelan sahası gibi ana kütle nin hareketinden bağımsız lokal
hareketlerinde bulunduğu heyelan sahalarında her iki yöntemin birlikte kullanımı ile daha doğru
sonuçlara erişileceği düşünülmektedir.