Çayırhan Linyit İşletmesi E ve K Sahalarındaki Deformasyonların ve Uzun Dönem Davranışlarının Uydu Radar Verileriyle Belirlenmesi


Gül Y. (Yürütücü), Hastaoğlu K. Ö., Poyraz F., Duman H., Kapıcıoğlu A., Poyraz B.

Diğer Resmi Kurumlarca Desteklenen Proje, 2024 - 2025

  • Proje Türü: Diğer Resmi Kurumlarca Desteklenen Proje
  • Başlama Tarihi: Mayıs 2024
  • Bitiş Tarihi: Mayıs 2025

Proje Özeti

Bu proje kapsamında, Çayırhan Linyit İşletmesi E ve K sahaları üretim alanlarındaki veya mücavir alanlarda olası duraysızlık/heyelan gelişimine işaret edebilecek deformasyonlar değerlendirilecektir. Ar-Ge ve Danışmanlık Heyeti tarafından geliştirilecek değişik yaklaşımlarla deformasyonların alansal oranları, büyüklükleri ve yoğunlaştığı bölgeler tespit edilecek ve bu bölgelerin takip/önlem önceliği belirlenecektir. Bununla birlikte deformasyonların devamlılığı ve zamana bağlı artan veya azalan davranışı ortaya konularak duraysızlık riskinin giderek azaldığına veya arttığına işaret edilebilecektir. Deformasyon hesaplamaları Ar-Ge ve Danışmanlık Heyeti tarafından sahaya özel geliştirilen yazılımla yapılacak ve her değerlendirme periyodu sonunda sahaya ait yatay ve düşey deformasyon haritaları ile deformasyonların davranış histogramları (deformasyonların dağılımı, hızları ve ve alansal oranları) üretilecektir. Çalışma kapsamında kullanılacak bu yazılım, çalışmanın ilerleyen aşamalarında ihtiyaç duyulabilecek yeni hesaplama ve değerlendirmeler yapabilecek şekilde yeni modüller eklenerek güncellenecektir. Ayrıca uydu radar görüntülerinden elde edilecek olan ve deformasyon hızının yüksek olduğu lokal bölgeler tespit edilerek, bu bölgelere yersel izlemeye imkan sağlayan ve istenilen sıklıkta (saatlik/günlük/haftalık) nokta konum bilgisinin alınabileceği ucuz maliyetli Küresel Navigasyon Uydu Sistemlerinin  (low cost - GNSS: Global Navigation Satellite System) kullanılacağı Çevrimiçi Deformasyon İzleme İstasyonları tesis edilecektir. Çevrimiçi veri üretecek şekilde kurulacak olan bu istasyonlara yönelik, anlık konum bilgisi alınabilmesine ve takibine imkan sağlayacak bir yazılım geliştirilecektir.  Bu yazılım ile nokta konum bilgilerinin Kalman Filtreleme yöntemiyle kinematik deformasyon analizleri de çevrimiçi gerçekleştirilebilecektir. Bu şekilde GNSS noktalarının yer değiştirme değerlerinden yıllık üç boyutlu hız değerleri hesaplanarak uydu radar tabanlı deformasyon analiz sonuçları desteklenecektir. Aynı zamanda bu yazılım sayesinde hem GNSS noktalarına ait yer değiştirme ve yıllık hız değerleri çevrimiçi görülebilecek hem de GNSS yer değiştirme değerlerinde öngörülen eşiğin aşılması durumunda çevrimiçi mesaj/mail yoluyla erken uyarıda verilebilecektir. Çalışmanın hedefi, sahada meydana gelebilecek duraysızlıkları önceden kestirebilme olasılığının artırılmasına imkân sağlamaktır. Bir diğer ifadeyle alandaki deformasyonların özgün davranış modellerinin belirlenerek, oluşumun sahada yaratacağı riskin büyüklüğüne dikkat çekilerek gerekli tedbirlerin zamanında alınmasını sağlayabilmektir. Bu sayede, kabul edilebilir risk seviyelerine inmek mümkün olabilecektir.