Akademik Veri Yönetim Sistemi
Can Çağlayan İ. S. (Yürütücü), Özkaraca M., Çetin A., Durna Daştan S., Koparır P., Daştan T.
TÜBİTAK Projesi, 2021 - 2023
Amaç: Endometriozis patogenezinin
aydınlatılmasına fayda sağlamak amacı ile moleküler etki mekanizmaları
endometrioziste daha önce yeteri kadar irdelenmemiş olan metformin ve OTX008
bileşikleri ve galektin ve sinsitin gibi moleküllerin bu proje ile
araştırılması ile literatüre önemli katkı yapmak amaçlanmıştır. Endometriozis
hastalığının tedavisi için faydalı bulunan ilaç tedavileri çoğunlukla verildiği
sürece lezyonları baskı altında tutabilmekte, endometriozisin farklı
lokalizasyonlarında benzer etki sağlayamamakta ve genel bir bakışla beklenen
başarıyı yakalayamamaktadır. Farklı moleküler mekanizmaları etki kapsamına alan
yeni tedavi ilaçlarının bulunmasına ve klinik uygulamaya sokulmasında fayda
vardır. İlaçların etkilerinin iyi incelenmesi yeni moleküler mekanizmaların
saptanmasına yardım edebilir
Kapsam: Projenin kapsamında (1) sıçan
endometriotik dokularında metformin ve OTX008 bileşiklerinin lezyonları baskılayıcı
etkilerini göstermek amaçlanmıştir. (2) Bu etkilerin oluşumunda galektin ve
sinsitin moleküllerinin de rol aldığını saptamak amaçlanmıştır. (3) İncelenen
bileşiklerin ve moleküllerin yeni tanı ve tedavi modalitelerinde
kullanılabilirliğini irdelemek amaçlanmıştır.
Yöntem: Sıçanların barındırılması ve in vivo
deneylerin yapılması Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Hayvan
Laboratuvarında gerçekleştirilmiştir. Deney hayvanlarının bakımı ve deneylerin
sürdürülmesi laboratuvarın hayvan bakım ve deney kurallarına uygun olarak
yapılmıştır. Genç erişkin, çiftleştirilmemiş Wistar sıçanlarda karın boşluğunda
endometriozis odakları oluşturularak, metformin ve OTX008 bileşikleri intraperitoneal
olarak kullanılmıştır. Kan ve endometriotik odaklar ve uterin dokular toplanmıştır.
Araştırma teması olarak bu odakların gelişiminde rol alma potansiyeli olan
galektin ve sinsitin molekülleri ve bunların etkilerini kontrol etmesi muhtemel
olan metformin ve OTX008 bileşiklerinin endometriotik odaklar üzerindeki etkileri
incelenmiştir. Bu değerlendirmeler için histolojik deneyler yapılmış, toplanan
verilerle karşılaştırma ve ilişki arama istatistik testleri uygulanmıştır.
Sonuç: Metformin ve OTX008 bileşiklerinin
galektin ve sinsitin moleküllerinin işlevlerini düzenleyerek endometriozisi
baskılayabildikleri, sıçan endometriozis modelinde, çalışma ilaçları olan
metformin ve OTX008 uygulanmasına bağlı galectin ve sinsitin moleküllerinin
işlevlerinde oluşan değişikliklerin endometriotik odaklara etkileri in vitro yöntemler
ile gösterilmiştir. Endometriotik odaklar üzerinde özellikle metformin+OTX008
ilaç birlikteliğinin diğer gruplara kıyasla tedavi açısından daha olumlu
sonuçları olduğu izlenmiştir.
Anahtar kelimeler: Metformin, Galektin, Sinsitin, Endometriozis,
Wistar Sıçanları