İnsansız Hava Aracı (İHA) İle Açık Maden İşletmelerinde Yüksek Çözünürlüklü Sayısal Arazi Modelleri, Hâlihazır Haritalarının Yapımı ve Alansal Deformasyonların İzlenmesi İçin ”MineGeoP” Yazılımının Geliştirilmesi


Hastaoğlu K. Ö. (Yürütücü), Poyraz F., Gül Y.

KOSGEB, 2017 - 2019

  • Proje Türü: KOSGEB
  • Başlama Tarihi: Mart 2017
  • Bitiş Tarihi: Mart 2019

Proje Özeti

Proje kapsamında Hava fotoğraflarından üretilen Ortofoto haritalar kullanılarak Sayısal Yükseklik Modeli’nin (SYM) üretimi, Dekapaj miktarı hesaplarını ve Alansal deformasyon analizlerini gerçekleştirebilen yerli bir yazılımın üretilmiştir. Bu yazılım yardımıyla İnsansız Hava Aracı (İHA) ile açık kömür maden işletmelerinin yüksek çözünürlüklü Sayısal Arazi Modellerinin, Hâlihazır haritalarının, Dekapaj miktarı hesaplarının ve özellikle Alansal deformasyon analizleri gerçekleştirilmektedir.

Bu  proje kapsamında, özellikle açık maden işletmelerinde İHA’lar kullanılarak üretilen periyodik ortofoto haritalardan faydalanılarak; periyodik Sayısal Yükseklik Modellerini (SYM) oluşturan daha sonra bu SYM’lerden dekapaj miktarı hesabı yapan ve  alansal deformasyonları otomatik izleyip deformasyonların yönü, hızı ve büyüklükleri hakkında bilgi veren bir yazılımın geliştirilmiştir.

Geliştirilen bu yazılım sayesinde tüm çalışma sahasına ait periyodik bazlı ve üç boyutlu üretim haritaları ve deformasyon haritaları emek, zaman ve maliyet açısından çok avantajlı bir şekilde hazırlanmaktadır. Böylelikle üretim planlaması ve izlenmesi daha doğru ve güvenilir olmakla birlikte muhtemel deformasyon sahaları da kolaylıkla belirlenmektedir.

Bu proje çalışmasında İnsansız Hava Aracı(İHA) Fotogrametrisi ile 3 boyutlu alansal deformasyonların belirlenmesi konusunda çözüm aranmıştır. Bu bağlamda çalışma alanını kapsayacak şekilde 46 adet plakadan oluşan İHA deformasyon ağı oluşturulmuş ve 3 periyot uçuş gerçekleştirilmiştir. Bu uçuşlar sonucunda oluşturulan ortofoto haritaları ve sayısal yükseklik modelleri(SYM) sayesinde, sahaya yerleştirilen özel plakalar geliştirilen yazılım ile otomatik olarak tespit edilmiş ve her bir İHA noktasının 3 boyutlu koordinatları elde edilmiştir. Elde edilen bu koordinatlardan noktalara ait hız değerleri kalman filtreleme tekniği ile tespit edilmiş, 3 periyota ait GNSS ve İHA konum grafikleri oluşturulmuş ve üretilen enterpole haritalardan deformasyonlar yorumlanmıştır. Sonuçlar eşlenik olarak yapılan hızlı statik GNSS ölçüleri ile kıyaslanmış ve sağa(n), yukarı(e), yükseklik(up) bileşenlerinde sırasıyla ortalama 0.9218, 0.7504, 0.8743 korelasyon değerleri elde edilmiştir.

Netice itibari ile İHA fotogrametrisi yöntemi kullanılarak 3 boyutlu alansal deformasyonların izlenebilirliği araştırılmış, bir algoritma geliştirilerek yapılan uygulama sonuçları ortaya konulmuştur. Ayrıca geliştirilen hacim hesabı modülü ile de istenildiğinde belirlenen bölgede dekapaj hesapları yapılabilmektedir.