Hastaoğlu K. Ö. (Yürütücü), Poyraz F., Gül Y.
KOSGEB, 2017 - 2019
Proje kapsamında Hava
fotoğraflarından üretilen Ortofoto haritalar kullanılarak Sayısal Yükseklik
Modeli’nin (SYM) üretimi, Dekapaj miktarı hesaplarını ve Alansal deformasyon
analizlerini gerçekleştirebilen yerli bir yazılımın üretilmiştir. Bu yazılım
yardımıyla İnsansız Hava Aracı (İHA) ile açık kömür maden işletmelerinin yüksek
çözünürlüklü Sayısal Arazi Modellerinin, Hâlihazır haritalarının, Dekapaj
miktarı hesaplarının ve özellikle Alansal deformasyon analizleri
gerçekleştirilmektedir.
Bu proje kapsamında, özellikle açık maden
işletmelerinde İHA’lar kullanılarak üretilen periyodik ortofoto haritalardan
faydalanılarak; periyodik Sayısal Yükseklik Modellerini (SYM) oluşturan daha
sonra bu SYM’lerden dekapaj miktarı hesabı yapan ve alansal deformasyonları otomatik izleyip
deformasyonların yönü, hızı ve büyüklükleri hakkında bilgi veren bir yazılımın
geliştirilmiştir.
Geliştirilen bu yazılım
sayesinde tüm çalışma sahasına ait periyodik bazlı ve üç boyutlu üretim
haritaları ve deformasyon haritaları emek, zaman ve maliyet açısından çok
avantajlı bir şekilde hazırlanmaktadır. Böylelikle üretim planlaması ve
izlenmesi daha doğru ve güvenilir olmakla birlikte muhtemel deformasyon
sahaları da kolaylıkla belirlenmektedir.
Bu proje çalışmasında İnsansız Hava Aracı(İHA)
Fotogrametrisi ile 3 boyutlu alansal deformasyonların belirlenmesi konusunda
çözüm aranmıştır. Bu bağlamda çalışma alanını kapsayacak şekilde 46 adet
plakadan oluşan İHA deformasyon ağı oluşturulmuş ve 3 periyot uçuş
gerçekleştirilmiştir. Bu uçuşlar sonucunda oluşturulan ortofoto haritaları ve
sayısal yükseklik modelleri(SYM) sayesinde, sahaya yerleştirilen özel plakalar
geliştirilen yazılım ile otomatik olarak tespit edilmiş ve her bir İHA
noktasının 3 boyutlu koordinatları elde edilmiştir. Elde edilen bu
koordinatlardan noktalara ait hız değerleri kalman filtreleme tekniği ile
tespit edilmiş, 3 periyota ait GNSS ve İHA konum grafikleri oluşturulmuş ve
üretilen enterpole haritalardan deformasyonlar yorumlanmıştır. Sonuçlar eşlenik
olarak yapılan hızlı statik GNSS ölçüleri ile kıyaslanmış ve sağa(n),
yukarı(e), yükseklik(up) bileşenlerinde sırasıyla ortalama 0.9218, 0.7504,
0.8743 korelasyon değerleri elde edilmiştir.
Netice itibari ile İHA fotogrametrisi yöntemi kullanılarak
3 boyutlu alansal deformasyonların izlenebilirliği araştırılmış, bir algoritma
geliştirilerek yapılan uygulama sonuçları ortaya konulmuştur. Ayrıca
geliştirilen hacim hesabı modülü ile de istenildiğinde belirlenen bölgede
dekapaj hesapları yapılabilmektedir.