TKİ Uhdesinde Bulunan Maden Sahalarındaki Deformasyonların ve Uzun Dönem Davranışlarının Uydu Radar Verileriyle Belirlenmesi


Gül Y. (Yürütücü), Hastaoğlu K. Ö., Poyraz F., Duman H., Kapıcıoğlu A., Poyraz B.

Diğer Resmi Kurumlarca Desteklenen Proje, 2023 - 2024

  • Proje Türü: Diğer Resmi Kurumlarca Desteklenen Proje
  • Başlama Tarihi: Kasım 2023
  • Bitiş Tarihi: Temmuz 2024

Proje Özeti

Bu proje kapsamında, Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) uhdesinde bulunan ruhsat sahalarındaki veya mücavir yerleşim bölgelerindeki olası duraysızlık/heyelan gelişimine işaret edebilecek deformasyonlar değerlendirilecektir. Ar-Ge ve Danışmanlık Heyeti tarafından geliştirilecek değişik yaklaşımlarla deformasyonların büyüklüğü, yoğunlaştığı bölgeler, uzun dönem davranışları (artan/azalan eğilim) ve devamlılığı ortaya konularak duraysızlık riskinin giderek azaldığına veya arttığına işaret edilebilecektir. Deformasyon hesaplamaları Ar-Ge ve Danışmanlık Heyeti tarafından geliştirilen yazılımla yapılacak ve her değerlendirme periyodu sonunda sahaya ait yatay ve düşey deformasyon haritaları ile deformasyonların davranış histogramları (deformasyonların dağılımı, hızları ve ve alansal oranları) üretilecektir. Çalışma kapsamında kullanılacak bu yazılım, çalışmanın ilerleyen aşamalarında ihtiyaç duyulabilecek yeni hesaplama ve değerlendirmeler yapabilecek şekilde yeni modüller eklenerek güncellenecektir. Ayrıca uydu radar görüntülerinden elde edilecek olan ve deformasyon hızının yüksek olduğu lokal bölgeler tespit edilerek, bu bölgelere yersel izlemeye imkan sağlayan ve istenilen sıklıkta (günlük/haftalık) nokta konum bilgisinin alınabileceği ucuz maliyetli Küresel Navigasyon Uydu Sistemlerinin  (low cost - GNSS: Global Navigation Satellite System) kullanılacağı Çevrimiçi Deformasyon İzleme Üniteleri tesis edilecektir. Bu sistemler çevrimiçi veri üretecek şekilde kurulacak olup anlık konum bilgisi alınabilmesine imkan sağlayacak bir yazılım da geliştirilecektir.  Bu yazılım ile nokta konum bilgilerinin Kalman Filtreleme yöntemiyle kinematik deformasyon analizleride çevrimiçi gerçekleştirilebilecektir. Bu şekilde GNSS noktalarının yer değiştirme değerlerinden yıllık üç boyutlu hız değerleri hesaplanarak uydu radar tabanlı deformasyon analiz sonuçları desteklenecektir. Aynı zamanda bu yazılım sayesinde hem GNSS noktalarına ait yer değiştirme ve yıllık hız değerleri çevrimiçi görülebilecek hem de GNSS yer değiştirme değerlerinde belirlenen eşiğin aşılması durumunda çevrimiçi mesaj yoluyla erken uyarıda verilebilecektir. Çalışmanın hedefi, sahada meydana gelebilecek duraysızlıkları önceden kestirebilme olasılığının artırılmasına imkân sağlamaktır. Bir diğer ifadeyle alandaki deformasyonların özgün davranış modellerinin belirlenerek, oluşumun sahada yaratacağı riskin büyüklüğüne dikkat çekilerek gerekli tedbirlerin zamanında alınmasını sağlayabilmektir. Bu sayede, kabul edilebilir risk seviyelerine inmek mümkün olabilecektir. Böylece önlem alınması gereken alanların önceliklendirilmesi mümkün olabilecek ve daha ayrıntılı araştırmalara ışık tutulabilecektir.