Akademik Veri Yönetim Sistemi
Şahin Ö. F. (Yürütücü), Urhan O. F., Erol U., Şakar H. F., Altay K.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2024 - 2026
Cryptosporidium spp., ile Giardia duodenalis, dünya genelinde insanlarda, evcil ve yabani hayvanlarda yaygın olarak görülen, zoonoz karakterli protozoon parazitlerdir. Konakların sindirim sistemini etkileyen bu patojenler hayvan yetiştiriciliğinde yüksek oranda ekonomik kayıplara sebep olurken, diğer taraftan önemli halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmektedirler. Son yıllarda Cryptosporidium spp., ve G. duodenalis'in genetik çeşitliliğinin belirlenmesi için yapılan moleküler temelli çalışmalarda farklı kaynaklardan (hayvanlardan, insanlardan, toprak, su ile sebze ve meyvelerden) toplanan örneklerde 40 Cryptosporidium türü ve 100 genotipi ile sekiz farklı G. duodenalis genotipinin (G. duodenalis A-H) varlığı bildirilmiştir.
Mandalar farklı yaşam koşullarına uyum sağlama özellikleriyle yetiştiricilikte çeşitli avantajlara sahip canlılardır. Aynı patojenlere maruz kalsalar dahi sığırlara kıyasla enfeksiyonlara karşı daha dirençlidirler. Bununla birlikte immun sistemi baskılanmış ve genç mandalarda enfeksiyöz hastalıklardan etkilendiği gibi enfekte mandalar diğer konaklar için rezervuar kaynak olarak görev yapmaktadırlar. Mandalarda diğer konaklar gibi Cryptosporidium spp., ve G. duodenalis'e maruz kalmakta ve bu patojenler mandalarda enfeksiyonlara neden olmaktadır. Türkiye'de farklı konaklarda (sığır, koyun, at, köpek gibi) Cryptosporidium spp., ve G. duodenalis'in araştırıldığı çok sayıda çalışma olmasına rağmen bu patojenlerin mandalardaki yaygınlığı ve genotipik özelliklerine yönelik oldukça sınırlı bilgi bulunmaktadır. Proje ile Türkiye'nin manda sayısı bakımından önde gelen illerinden birisi olan Sivas ilinde farklı yaş gruplarındaki mandalardan toplanacak dışkı örneklerinde Cryptosporidium spp., ve G. duodenalis'in nested-PCR metodu ile incelenmesi, pozitif olduğu belirlenen örneklerin DNA dizi analizlerinin yapılarak bölgede sirküle olan patojenlerin tür ve genotiplerinin belirlenerek hayvan ve insan sağlığı açısından tehlikeli bölgelerin belirlenmesi amaçlanmaktadır.