Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2013 - 2014
Günümüz koşullarında metal kullanımının
artması ve kullanılacak metallerin doğada beklentileri karşılayamayacak
seviyelere düşmesi sonucu bu metallerin ikincil kaynaklardan kazanılması için
prosesler geliştirilmesi bir gereksinim haline gelmiştir. Bu proseslerden solvent
ekstraksiyon, ağır metal içeren çözeltilerin içerisinden metallerin kazanılarak,
atıkların ise çevreye zararsız hale getirilmesine bunun yanında kazanılan
metallerinde geri dönüşümü yapılarak ekonomiye geri kazandırılmasını sağlayan
yöntemler arasında gelmektedir. Hollow fiber membranlar ile yapılan çalışmalar doğrultusunda
geleneksel solvent ekstraksiyon yöntemlerinde karşılaşılan solvent kaybı, faz
ayrımı, emülsiyon oluşumu gibi geleneksel yöntemlerde rastlanan sıkıntılar
büyük ölçüde giderilmiştir. Bu nedenlerden dolayı hollow fiber membranlar
klasik solvent ekstraksiyon yöntemlerinden üstün özellikleri nedeniyle gelecekte
klasik solvent ekstraksiyon yöntemlerinin yerini alabilecektir.
Bu çalışmada, elektro kaplama
yıkama banyolarında atık olarak açığa çıkan sulardan bakırın geri kazanılması
ve ayrıca bu atık suyun bakırdan arıtılması araştırılacaktır. Bu amaç için
seçilen yöntem non dispersive solvent ekstraksiyon yöntemidir. Bu yöntemde iki
adet hollow fiber membran kullanılacak membranlardan birisinde ekstraksiyon
işlemi yapılacak diğerinde ise sıyırma işlemi gerçekleştirilecektir. Organik
faz olarak ticari gazyağında seyreltilmiş LIX84-I seçilmiştir. Sıyırma
çözeltisi olarak da seyreltik H2SO4 kullanılacaktır. Optimize
edilmeye çalışılacak olan parametreler ekstraktant ve sülfürük asit derişimi,
besleme, sıyırma ve organik fazlarının hacimsel oranları ve bu fazların
debileri ve ayrıca gerek görülürse sıcaklığın bakır geri kazanımına etkisi
araştırılacaktır. Bu çalışmalar sonunda elektrokaplama yıkama banyosu atık
suyundan bakır elektro kaplama elektrolitine eklenebilir bir sulu çözelti elde
edilecektir. Böylece atık suda kaybedilen bakır geri kazanılmış olacak ayrıca
atık suda bakırdan arıtılmış olacaktır. Bu sistem düşük tenörlü bakır cevherlerinde
hidrometalurjik yöntemlerle bakır üretimi için de bir ön çalışma olacaktır.
Böylece non dispersive solvent ekstraksiyon yöntemi ile bahsedilen atık sudan
bakır geri kazanımına dair ilk araştırmalar yapılmış olacaktır.