Dergâh Mecmuası ve Mahmud Nedim'in 1921 Tarihli Yazısında "Hint Dram Müzikalleri"

Creative Commons License

Kurtçu E.

MUNZUR 4th INTERNATIONAL CONFERENCE ON SOCIAL SCIENCES, Tunceli, Türkiye, 13 Ağustos 2022, ss.55-68

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Tunceli
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.55-68
  • Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Dergâh Mecmuası, 1921 - 1923 yılları arasında İstanbul’da faaliyet gösteren dönemin önemli yayın kuruluşlarından biridir. Kurtuluş Savaşı’nın devam ettiği bu süreçte, edebiyat, tarih ve güzel sanatlar alanındaki yayınlarıyla, savaşa dair umutların artırılması ve milli duruşun desteklenmesini amaçlayan dergi, halk tarafından ilgi ile takip edilmiştir. Dergide, güzel sanatlar alanında; müzik, tiyatro gibi konularda makalelere yer verilmiştir. Bu çalışmada, derginin birinci cildinde yer alan “Asya’da Musikili Tiyatrolar 1 – Hint Dram Müzikalleri” başlıklı yazı, Osmanlı Türkçesinden günümüz Türkçesine çevrilmiş ve incelenmiştir. Mahmut Nedim’in kaleme aldığı ve Rumi takvime göre 20 Temmuz 1337 (20 Temmuz 1921) tarihinde yayımlanan bu yazıda müzikli tiyatronun tarihsel gelişimi ve bu çerçevede Hint dram müzikalleri ele alınmıştır. Mahmud Nedim’in bahsi geçen makalede yer verdiği görüşlerine göre; müzikli tiyatro denildiğinde ilk akla gelen Batı operaları olsa da Doğuda yüzyıllardır süregelen müzikli temsiller bulunmaktadır. Kadim Türk orta oyunları gibi, birçok Doğu ülkesinde bu sanata ait örneklerin varlığı bilinmektedir. Hint tiyatrosu, kıtada ortaya çıkan sahne sanatlarının en kadimidir. Bu sebeple, müzikli tiyatronun Hindistan’da doğup buradan diğer ülkelere yayıldığına dair bir kanaat oluşmaktadır. Bazı Avrupalı yazarlar Hint dramlarının Yunan edebiyatı etkisiyle ortaya çıktığını iddia etse de, diğer bir kısım, müellifin de desteklediği üzere bu görüşe karşıdır. Hindistan’da dans müziğinin dâhil olduğu türler içerisinde ilk sırayı tiyatro almakta ve bu tiyatrolarda müzik, eski Yunan dramlarına kıyasla daha fazla önem taşımaktadır. Müzik, armoniden uzak, tek sesli ve bütün Doğu toplumlarında olduğu gibi makam ve ritim açısından zengindir. Kullanılan çalgılar; veena, tanpura, sitar, rebap, saroh, sarangi, künçeri, kinnari, zil, kurunal, gong ve çeşitli şekillerde davullardır. 

The Dergâh Journal is one of the most important publishing institution of the period that published in İstanbul between 1921 and 1923. In this process during which the War of Independence continued, the journal aimed at increasing the hopes and morale of the public related to the war and supporting the national stance with its publications in the field of literature, history and fine arts, being eagerly followed by the society during this period. The journal included a wide range of articles in the field of fine arts such as music and theater. In this study, the article titled “Musical Theaters in Asia Vol. 1 - Indian Drama Musicals in Asia, which is found in the first volume of the magazine, was translated from Ottoman Turkish into modern Turkish and examined. In this article, which was written by Mahmut Nedim and published on 20 July 1337 (Julian calendar-i.e. 20 July 1921), the historical development of the MUNZUR 4th INTERNATIONAL CONFERENCE ON SOCIAL SCIENCES PROCEEDING BOOK ISBN: 978-605-71828-6-9 www.munzurkongresi.org Page | 56 musical theater and Indian drama musicals are discussed in this context. According to Mahmud Nedim's views in the article, though the first thing that strikes mind about musical theater are Western operas, there are musical representations that have been ongoing for centuries in the East. Like the ancient Turkish Arena Theaters, the presence of examples of this art in many Far Eastern countries has already been known. The Indian theater is the most ancient of the performing arts on the continent. Therefore, there is a strong opinion that the musical theater was born in India and spread to other countries. Although some European writers claim that Indian dramas emerged under the influence of Greek literature, some other critics are against this view, as the author supports. In India, the theater takes the first place among the genres of dance music, and the music is much more important in these theaters compared to ancient Greek dramas. Music is without harmony, monophonic and rich in mode and rhythm as in all Eastern societies. Instruments; veena, tanpura, sitar, rebap, saroh, sarangi, kunçeri, kinnari, zil, kurunal, gong and various types of drums.