2006 Yılı Altıntepe Jeofi zik Araştırmaları


Creative Commons License

Özel S., Can B.

23. ARKEOMETRİ SONUÇLARI TOPLANTISI, Kocaeli, Türkiye, 28 Mayıs - 01 Haziran 2007, ss.1-16

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Kocaeli
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1-16
  • Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

km. mesafede, Üzümlü İlçesi sınırları içinde bulunmaktadır (Resim: 1). Ova

seviyesinden 60-65 m. yükseklikte ve yaklaşık 400 m. çapındaki tepe, yakınındaki

diğer ada tepeler gibi andezitik-bazaltlarla yüzeylenen bir volkan konisidir

(Resim: 2). Tepede yer alan çeşitli dönemlere ait kalıntılar özellikle üst kısımlarda

yoğunlaşmakla beraber, yamaç teraslarında da yapı kalıntılarına rastlanmış,

aynı zamanda yakın çevrede yapılan yüzey araştırmalarında da seramik ağırlıklı

buluntular ele geçirilmiştir.

İlk yerleşim izleri Tunç Çağına kadar inen1, ancak en parlak dönemlerini Urartu

ve Doğu Roma (Bizans) dönemlerinde yaşayan Altıntepe’de ilk kazı çalışmaları

1959 yılında Prof.Dr. T. Özgüç tarafından başlatılmıştır. Daha önce, 1938 ve

1956 yıllarında tesadüfen bulunan ve zengin ve özgün buluntular içeren mezar

odalarının dikkatleri çekmesiyle başlatılan bu bilimsel çalışmalar yaklaşık 10 yıl

boyunca sürdürülmüştür. Bu kazılarda gün yüzüne çıkarılan, ancak aradan geçen

uzun zaman içerisinde hem doğal nedenlerle hem de insan eliyle gerçekleşen

tahribat, hem Urartu hem Doğu Anadolu için önemli kalıntı ve buluntulara sahip

Altıntepe’nin tekrar ele alınmasını zorunlu kılmıştır. Bu amaçla Prof.Dr. M.

Karaosmanoğlu tarafından 2003 yılında başlatılan kazılar, ilk dönem kazılarından

farklı olarak öncelikle onarım ve korumaya yönelik olarak planlanmıştır.

2003 yılından itibaren, önceden bilinen yapılar üzerinde onarım çalışmaları

sürdürülürken, hem tepedeki yapı grupları arasında hem de yamaçlarda

gerçekleştirilen yeni kazılarda önemli kalıntılara rastlanmıştır. Bunlar, Altıntepe’nin,

bilinenden daha zengin ve önemli bir merkez olduğunu kanıtlar niteliktedir.

Özellikle, Apadana’nın temellerinde yapılan sondajlarda rastlanan duvar kalıntıları,

bu yapının inşa evresi konusundaki tartışmalara ve çelişkili yorumlara ışık tutacak önemli bir keşiftir2. Aynı şekilde, tapınak çevresinde konumlanan yapı grupları ve

çift sur duvarlarına ait kalıntılar ilk kez plana aktarılmıştır. Bunun dışında, tepenin

doğu yamaçlarındaki küçük bir doğal teras üzerinde, Geç Antik Çağa ait, bölge

için bilinen tek örnek durumundaki mozaik döşemeli bazilikal planlı bir kilise ortaya

çıkarılmıştır3.

Yukarıda başlıcaları sayılan yeni buluntuların da işaret ettiği gibi, önümüzdeki

kazı dönemlerinde, Altıntepe’de çok farklı dönemlere ait önemli mimarlık

yapıtlarına ve küçük buluntulara rastlanması kaçınılmazdır. Bununla birlikte, 2003

yılından beri yapılan çalışmalar neticesinde, tepenin bazı yerlerinde yeni yapıların

olabileceği konusunda bulgulara rastlanmıştır. Bu olası yapı veya yapı gruplarında

sistemli kazı çalışmalarının başlatılması için konumları, boyutları vb. hakkında ön

bilgi elde etmek amacıyla jeofi zik tarama yapılmasına karar verilmiştir. Böylece,

hem zamandan kazanılacağı hem de işgücü ve maliyetten tasarruf edilebileceği

düşünülmüştür.

Altıntepe’de başlatılması kararlaştırılan jeofi zik ölçüm çalışmalarıyla ilgili

olarak, Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeofi zik Mühendisliği

Bölümü’nden Yrd.Doç.Dr. C. Kaya ile görüşülmüştür. Bu görüşme neticesinde, söz

konusu alanda yapılacak olan ölçüm çalışmalarının amacı ve bu amaca yönelik

olarak, uygulanacak en uygun yöntemler hakkında ön bilgi sağlanmıştır. Böylece,

tepenin belirlenen yerlerinde yapılacak olan jeofi zik tarama çalışmalarına ilişkin

çalışma planı, 2006 yılı kazı programına dâhil edilmiştir.

17-26 Temmuz 2006 tarihlerinde Arş.Gör. S. Özel tarafından gerçekleştirilen

Altıntepe jeofi zik ölçüm çalışmalarında, 8 ayrı alanda, toplam 9800 m² lik arazinin

taraması gerçekleştirilebilmiştir4. Manyetik alan yöntemi uygulanan bu bölgeler,

tepenin zirvesinde kazıları devam eden yapı grupları ve yakın çevresinde yaklaşık

1223 m. kotta, bunun dışında kuzey ve doğu yamaçlarında daha alçak kotlarda

bulunmaktadır. ±0.1 nT duyarlıklı SCINTREX ENVI Grad V5.1 marka manyetik

cihazının kullanıldığı toplam manyetik alan ölçümlerinin tamamı kuzey-güney

yönlü seçilen 1’er m. aralıklı profi ller boyunca alınmıştır (Resim: 3).