Akademik Veri Yönetim Sistemi
folklor/edebiyat, cilt.27, sa.106, ss.437-454, 2021 (Scopus)
Sosyal bilimler literatüründe genel olarak insan ilişkilerine gömülü olan
kaynak ve potansiyellere gönderme yapacak şekilde kullanılan ve zamanla
sosyal teori içerisinde kendisine ait müstakil bir fraksiyon oluşturan “sosyal
sermaye” kavramının; normatif bir karaktere sahip olan Marksist toplumsal
teorinin yapısal boşluklarını doldurmaya ve insanî ilişkileri merkeze alarak
toplumsal pratiğin mahiyetini “sosyal ağlar” üzerinden açıklamaya çalıştığı
görülür. Bu açıdan “akrabalığın sembolik rolleri üzerine kurulan” ve bireyler
arasında dostluk ilişkilerini kurumsal bir örüntüye çeviren “kan kardeşliği”
yahut “kirvelik” gibi sanal akrabalık bağlarının, doğrudan sosyal sermaye
teorisiyle ilişkilendiği ve içerdikleri kaynaklar yahut diğer sermayelere dönüşüm potansiyelleriyle, teori açısından oldukça önemli bir çalışma alanı
olarak belirdikleri anlaşılır. Bu nedenle bu makalede, Türkiye’nin doğu ve
güneydoğu illerinde görülen ve dostluk ilişkilerini kurumsal bir zemine
çekerek insanları sıkı sıkıya birbirlerine bağlayan kirvelik kurumunun Sivas
kent merkezindeki durumu; sosyal sermaye teorisi üzerinden ele alınmış ve
2012 yılında yapılan saha araştırmasından hareketle söz konusu geleneğin
yöre insanı açısından üstlendiği işlevler detaylı bir biçimde tahlil edilmeye
çalışılmıştır.
It is seen that the concept of “social capital”, which is used in the social sciences
literature to reference the resources and potentials, embedded in human
relations in general and which over time form a detached faction of its own in
social theory, tries to fill the structural gaps of Marxist social theory that has a
normative character and explain the nature of social practice through “social
networks” by centering on human relations. In this respect, it is understood that
fictive kinships such as “blood brotherhood” or “kirvelik”, which are based on
the symbolic roles of kinship and turn friendship relations between individuals
into an institutional pattern, are directly related to social capital theory and
appear as a very important field of study in terms of theory with the resources
they contain or their potential for conversion to other capital. Therefore, in this
article, the situation of the kirvelik institution in Sivas city center, which is
seen mainly in the eastern and southeastern provinces of Turkey and connects
people tightly by bringing friendship relations to an institutional basis, was
discussed through social capital theory and the functions of this tradition for
the local people were tried to be analyzed in detail based on the field research
conducted in 2012.