Düşman Casusları, Fahişeler ve Osmanlı Hafiyeleri Üçgeninde Beyoğlu'nda Bir Alman ve Birahanesi (1916-1918)


Yüksel A.

JOURNAL OF HISTORY AND GEOGRAPHY STUDIES, cilt.6, sa.2, ss.129-156, 2020 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 6 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2020
  • Doi Numarası: 10.30517/cihannuma.843144
  • Dergi Adı: JOURNAL OF HISTORY AND GEOGRAPHY STUDIES
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Directory of Open Access Journals, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.129-156
  • Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışmaya konu olan olay örgüsü I. Dünya Savaşı’nın devam ettiğigünlerde
 
İsviçre’nin
(de facto)
başşehri
 
Bern’de
 bulunan
Osmanlıelçiliğinden İstanbul’a
 
ulaşan bir
istihbaratla
başlamıştır. İstihbaratın
 
içeriğinde İsviçre’de Osmanlı aleyhine faaliyet gösteren casuslarla ilgilioldukça enteresan haberlere yer verilmiştir.
Bahsedilen casuslar genellikle
Rum’dular. İsviçre’de tedavi bahanesiyle bulunmakta, gerçekte ise Babıâli’nindüşmanlarına casusluk etmekteydiler. Kendilerine Osmanlı’nın durumuylailgili bilgileri aktaranlar ise İstanbul’daki bazı fahişe ve fuhuş evi işleticileriyle
onlara
yakın olan kimselerdi. İstanbul ve Bern arasındaki istihbarî
 
bilgi akışınısağlıklı ve güvenli bir şekilde yürütmek için de kendilerin
ce bir sistem
geliştirmişlerdi.
 
Bern Osmanlı elçisi bahsedilen casusluk şebekesinde yer aldıkları iddia edilenşahıslarla ilgili olarak kendilerine ulaşan ihbarlardan hareketle bir listehazırlayıp Hariciye Nezareti’ne göndermişti. Karl Kusch isimli bir Alman dao listeye dâhil edilmişti. Onun hakkında Osmanlı karar alıcıları tarafındanevvela bir sürgün kararı çıkarıldı. Ancak müttefik Almanya’nın vatandaşıolduğu için sürgün kararı
,
sınır dışı edilmesi yönünde değiştirildi. Kararınuygulama sahasına aktarımına geçildi. Gerekli işlemler tamamlandıktan sonrageriye sadece bir adım kalmıştı. İstanbul’daki Alman elçiliği tarafın
dan ilgili
şahsın pasaportunun vize edilmesi gerekiyordu. Bunun için Osmanlımakamları tarafından Alman diplomatlarına bir bilgilendirme ve başvuruyapıldı. Ancak elçilikten alınan cevapla birlikte müttefik imparatorluklarıntemsilcileri arasında beklenmedik ve hayli uzun bir tartışma başladı. O süreceilişkin olarak Osmanlı arşivinde rast gelinen belgeler serisi takip, tahlil veterkip edildiğinde bu çalışma ortaya çıktı.
 
Çalışma içerisinde taraflar arasında karşılıklı bir güvensizlik olduğunu
hissettirir
bazı
ifade ve
gelişmelere rastlanmıştır. Ayrıca Osmanlı başkentinindaima en işlek uluslararası mekânlarından birisi olan Beyoğlu’nun
 
I. DünyaSavaşı günlerinde nasıl bir
 
fuhuş
 ve birahaneler
ağıyla
 
çepeçevre
 
kuşatıldığıgörülecektir. Son olarak düşman casuslarının varlığına ilişkin alınan küçük bir
duyum ve ihbarla
onlardan doğan bir şüphenin Osmanlı diplomasi ve
 
Doç.
Dr.,
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü,
58000, Sivas/Türkiye
,ayuksel@cumhuriyet.edu.tr,Orcid ID: 0000-0001-5353-1989
bürokrasi ağında meydana getirdiği hareketlilik ve hassasiyet de çalışmasüresince tanıklık edilecek gelişmelerden birisi olmuştur.