Bir Devlet Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyleri ve Sigara İçme Durumları Arasındaki İlişki (The Relotionship Between Smoking Contidions and Burnout Levels of Nurses Working in a State Hospital)

Kocataş S., Kütükçü E.

Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi (Journal of Public Health Nursing) , cilt.1, sa.3, ss.84-102, 2019 (Hakemli Dergi)

Özet

Amaç: Bu araştırma, bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri ve sigara içme durumları arasındaki ilişkiyi saptamak amacıyla yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki araştırmanın örneklemini bir devlet hastanesinde çalışan 200 hemşire oluşturmuştur. Araştırmanın verileri, 7 Mayıs-10 Ağustos 2018 tarihleri arasında Kişisel Bilgi Formu ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği kullanılarak ve hemşirelerle yüz yüze görüşülerek toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler bilgisayar ortamında SPSS 22.0 paket programında tanımlayıcı testler, ortalama, ki kare testi ve Pearson korelasyon analizi yapılarak değerlendirilmiştir.

Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin %85.5’i kadın, yaş ortalamaları 33.8±8.46 yaş olup, %66.5’i evlidir. Hemşirelerin %72.0’si vardiyalı, %89.0’u klinik hemşiresi olarak çalışmakta olup %35.0’inin çalıştığı birimde çalışmayı istemediği, %32.0’sinin çalışma koşullarını “kötü” olarak tanımladığı, %39.0’unun çalıştığı birimde sorun yaşadığı belirlenmiştir. Hemşirelerin %31.5’inin sigara içtiği ve %54.0’ünün nikotin bağımlılık düzeylerinin düşük olduğu saptanmıştır. Erkek, Sağlık Meslek Lisesi mezunu olan, yoğun bakım ve acil birimlerinde çalışan, sorumlu hemşire olan, çalışma koşullarını kötü olarak tanımlayan ve çalıştığı birimde sorun yaşayan hemşirelerde sigara içme oranlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0.05). Hemşirelerin duygusal tükenme puan ortalamasının 17.3±7.16, duyarsızlaşma puan ortalamasının 5.6±3.47, kişisel başarı puan ortamalasının 19.7±4.40 ve genel tükenmişlik puan ortalamalarının 42.7±9.5 olduğu belirlenmiştir. Çalışma koşullarını kötü olarak tanımlayan hemşirelerin çalışma koşullarını orta ve iyi olarak tanımlayan hemşirelere göre duygusal tükenme, duyarsızlaşma puanlarının daha yüksek, kişisel başarı puanlarının daha düşük olduğu belirlenmiştir. Sigara içen hemşirelerin sigara içmeyen hemşirelere göre duyarsızlaşma puanlarının daha yüksek olduğu, duygusal tükenme ve kişisel başarı puanları açısından ise anlamlı bir fark olmadığı saptanmıştır.

Sonuç ve Öneriler: Hemşirelerin sigara içme sıklığının yüksek, bağımlılık düzeylerinin düşük olduğu; çalışma koşullarının hemşirelerin tükenmişlik yaşamaları üzerinde etkisi olduğu saptanmıştır. Hemşirelerin çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve sigara içme oranlarının azaltılması için etkili müdahale programlarının geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Hemşire, çalışma ortamı, sigara içme, tükenmişlik.