Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tokat İlmiyat Dergisi, cilt.6, sa.2, ss.297-322, 2018 (Hakemli Dergi)
Bu makalede İmam Rabbânî’nin sûfîlere yönelttiği bazı tenkitler ele alınmıştır. Öncelikle tenkidin kavramsal analizi yapılarak âyet ve hadislerde var olan muhtelif tenkit örnekleri zikredilmiş ve değerlendirilmiştir. Sûfîlerin otokritik faaliyetlerine değinilmiş, otokritiği ilk dönemden itibaren vazife olarak gördükleri ve önemsediklerinden bahsedilmiş, tasavvuf klasiklerinin telif sebeplerinde iç tenkit fikrinin etkisine dair örnekler sunulmuştur. Bu minvalde Serrâc et-Tûsî-”Lüm’a”, Kelâbâzî-”et-Taarruf” ve Kuşeyrî-”er-Risale” örneklerine yer verilmiştir. Daha sonra sûfîlerin mahfûz oluşu Kur’ân’da geçen muhlas kavramı bağlamında değerlendirilmiş, sûfîleri tenkit imkânı İmam Rabbânî’nin “Mektûbat”ı esas alınarak konu edilmiştir. Rabbânî’nin sûfîlere şeriat-hakikat, bilgi kaynakları, rüya, keşf ve ilhâm, velâyet-nübüvvet, âlimlere ittibâ, sünnetleri terk edip bidatlere uyma ve muhtelif konulardaki tenkitleri incelenmiştir. Yer yer başka sûfîlerin de konulara dair benzer ve farklı fikirleri aktarılmıştır. Nihai olarak tenkit ameliyesinin sıhhati için öngörülen edep kurallarına değinilerek çalışma tamamlanmıştır.