Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, cilt.28, ss.119-131, 2022 (Hakemli Dergi)
Bu çalışmada mensur olarak kaleme alınan Risâle-i Tıbb adlı tıp eserinin tanıtılması ve
başlıca dil özelliklerinin verilmesi amaçlanmıştır. Risāle-i Tıbb adlı tıp yazması, Ankara
Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu’nda 06 Mil YzA 671 arşiv numarasıyla kayıtlıdır.
Sayfaları eksik olan yazmada 40 bap bulunduğu anlaşılmaktadır. Yazmada genellikle her
sayfada 15 satır bulunmakla birlikte satır sayıları değişebilmektedir. Yazmada bazı
kelimeler dışında hareke kullanılmamıştır. Bu tıp yazmasının kim tarafından yazıldığı ya
da istinsah edildiği bilinmemektedir. Yazmada kitabın adına dair herhangi bir bilgiye de
rastlanılmamıştır. Çeşitli hastalıkların tedavileri yöntemlerinden bahseden eserde bu
hastalıkları iyileştirdiği düşünülen bitkiler, hayvanlar ve çeşitli maddelerden
yararlanılmıştır. Eserde yer alan tedavi yöntemleriyle Anadolu sahasında yazılan önemli
tıp eserleri arasında çeşitli benzerlikler bulunmaktadır. Anadolu sahasında yazılmış tıp
eserlerinde olduğu gibi arı bir dille kaleme alınan eserde yazıldığı eserde Oğuz Türkçesini
yansıtan bazı yazım, ses ve biçim özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler, eserin o
döneme ait başka bir eserden ya da eserlerden yararlanılarak oluşturulduğunu
düşündürmektedir. Eklerin düzlük-yuvarlaklık uyumuna bağlanmış veya ters uyumsuz
örnekleri ise eserin istinsah edildiği döneme ait özellikler olarak değerlendirilebilir.
Eklerde tespit edilen bu veriler, bu tıp eserinin XVIII. yüzyıla doğru yazılmış olabileceğini
düşündürebilir. Risale-i Tıbb adlı eserde yer alan tedavi yöntemleri ve tıbbi terimlerin eski
tıp alanındaki çalışmalara katkı sağlayabileceği düşünülmektedir
In this study, it is aimed to introduce the medical work called Risâle-i Tıbb, which was
written as a prose, and to give its main language features. The medical manuscript called
Risāle-i Tıbb is registered in the Ankara National Library Manuscripts Collection with the
archive number 06 Mil YzA 671. It is understood that there are 40 chapters in the
manuscript with missing pages. In the manuscript, there are usually 15 lines on each page,
although the number of lines can vary. Except for some words, vowel point was not used
in the manuscript. It is not known who wrote or copied this medical manuscript. No
information about the name of the book was found in the manuscript. In the work, which
talks about the treatment methods of various diseases, plants, animals and various
substances that are thought to cure these diseases were used. There are various similarities
between the treatment methods in the work and the important medical works written in
the Anatolian field. These features suggest that the work was created by utilizing another
work or artifacts from that period. The examples of the affixes that are related to the
flatness-roundness harmony or inversely discordant can be evaluated as the features of the
period in which the work was copied. These data identified in the appendices, XVIII. It
may suggest that it may have been written towards the turn of the century. It is thought
that the treatment methods and medical terms in the work called Risale-i Tıbb can
contribute to the studies in the field of ancient medicine