International Journal Of Social, Humanities And Administrative Sciences (JOSHAS JOURNAL), cilt.8, sa.54, ss.810-817, 2022 (Hakemli Dergi)
Osmanlı İmparatorluğu’nda, 19. yüzyılda gerçekleşen yenilik hareketlerinin müzik alanına yansımaları, bir yönüyle nazari
çalışmaların artırılması konusunda önemli bir etken olmuştur. 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başlangıcıyla birlikte,
müziğin teorik boyutu ile ilgili bilgiler içeren kitap, risale ve makale gibi sistemli çalışmaların sayısında dikkate değer bir
artış gerçekleşmiştir. Türk müziğinin temellerini oluşturan ancak harf inkılabı öncesinde Osmanlı Türkçesi ile
yayımlanması sebebiyle birçoğu müzik literatürü içerisinde yer almayan bu eserler, hem yazarları, hem de dönemde ortaya
konulan çalışmalar hakkında tarihsel bilgilere ulaşılabilmesi açısından önemli kaynaklardır. Muallim Kazım Uz, 1873 -
1943 yılları arasında yaşamış ve yaşadığı dönem itibarıyla hem Türk müziği, hem de Batı müziği konularına vâkıf olan
ülkemizin önemli müzik eğitimcilerinden biridir. Bu çalışmada, Muallim Kazım Uz’un ilk çalışmalarından biri olduğu
düşünülen ve 14 Zilkade 311 (19 Mayıs 1894) tarihinde yayımlanmış olan “Musiki - Şark ve Garp Musikisinin Diyez ve
Bemolleri Hakkında” isimli risalesi günümüz Türkçesine çevrilmiş ve incelenmiştir. İnceleme sonucunda risalede yer alan
konular; müziğin tanımı, nota, perde, nim perde, diyez bemol kullanımı, taksim, makam, majör ve minör kavramları, gam,
tabii gam, usûl taklibi ve ses aralıkları olarak tespit edilmiştir. Bahsi geçen temel müzik teorisi konularının Türk ve Batı
müziği ekseninde karşılaştırmalı bilgilerle ele alındığı ve risalenin müzik eğitiminde kullanılmak üzere yazılmış yardımcı
bir kaynak niteliği taşıdığı sonucuna ulaşılmıştır.
In the history of Ottoman Empire, the reformist movements that took place in the 19th century in the field of music have
been an influential important factor in increasing theoretical studies. From the beginning of late 19th century and early
20th century, there has been a dramatic increase in the number of systematic studies such as books, booklets and articles
including theoretical information about music. These works are deemed as the foundations of Turkish music. However,
most of them are not included in the music literature due to their publication in Ottoman Turkish before the letter
revolution. They are also important sources in terms of accessing historical information about both the authors and the
studies in that period. Muallim Kazım Uz, who lived between 1873 and 1943, is one of the most important music educators
of our country who is a specialist in both Turkish and Western music. In this study, his booklet titled “Musiki - Şark ve
Garp Musikisinin Diyez ve Bemolleri Hakkında, which was thought to be one of the first works of Muallim Kazım Uz
and published on 14 Zilkade 311 (19 May 1894) was translated into modern Turkish and examined. The examination
revealed that the major subjects included definition of music, notes, pitches, half pitches, usage of sharp and bemol,
maqam, major and minor concepts, scale, natural scale and sound ranges. The basic theoretical musical issues mentioned
in the booklet were discussed with comparative information on the axis of Turkish and Western music, and it was evaluated
as an supplementary source written for use in music education.