“Türk Dil İnkılâbına Muhalif Aydın Bakışı: Cemil Meriç”

Yolcu F.

International Turkish Culture and Art Symposıum, Ankara, Türkiye, 29 - 30 Ekim 2020, cilt.4, sa.5, ss.217-219

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Cilt numarası: 4
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.217-219
  • Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

TÜRK DİL İNKILÂBINA MUHALİF AYDIN BAKIŞI: CEMİL MERİÇ Fırat YOLCU
AHBV Üniv. Gazetecilik Doktora Öğrencisi


Özet
Dilin tanımlanmasında genel olarak kullanılan, insanlar arasında iletişimi sağlayan bir araç, değerlendirmesi dilin gerçek işlevinin ortaya konulabilmesi için yeterli değildir. Dil, ortaya çıkan anlamın oluşturucusu, ait olduğu milliyetin hüviyeti, sanat ve estetik anlayışı, fikir dünyası, yaşayış biçimi, bütün maddî ve manevî ögelerinin somut biçimidir. Bu nedenle dil, bir milletin varoluşundan günümüze kadar oluşturduğu medeniyet ve kültür birikiminin taşıyıcısıdır.

Osmanlı’da Tanzimat Dönemi’yle belirginleşmeye başlayan modernleşme süreci Cumhuriyet’in ilan edilmesiyle hem bir aydın hareketi hem de yeni yönetimin sistemli politikasına dönüşmüştür. Modernleşme sürecinin ana göstergesi de dil olmuştur. Tarihi milattan önceye uzanan Türk dili, 7. yüzyılda yazılı eserler vermiş, Türklerin İslamiyet’i kabulüyle Arapça ve Farsçanın kaynaklarından da faydalanarak Osmanlı döneminde zengin bir dil olmuştur. Osmanlı’nın gerilemesiyle birlikte Türk aydınları dil üzerine tartışmalara girmişlerdir. Bu süreç Cumhuriyet’in ilanıyla dilde sadeleşme ve özleşme çalışmaları olarak devlet politikasına dönüşmüştür. Cemil Meriç, kendi kültür dünyasını ve Batı düşüncesini iyi bilen aynı zamanda her iki düşünce dünyasını da sentezleyebilen önemli bir fikir adamıdır.

Cemil Meriç’in düşünce dünyası; İslam ve Türk medeniyeti kaynaklarından Batı medeniyetine, Yunan mitolojisinden Hint düşüncesine kadar geniş bir coğrafya üzerinde dil, edebiyat, kültür gibi sosyal kavramlara dair derin bir bilgi birikimi üzerine inşa edilmiştir. Cemil Meriç’in düşünce dünyasının çerçevesi, kendi irfanımızla yeni bir medeniyet dünyası oluşturma ülküsü üzerine kuruludur. Bu ülküye ulaşabilmenin yolu da zengin bir medeniyet dili olan Türkçenin korunması ve bu dil vasıtasıyla yeni bir medeniyet inşa edebilmekten geçmektedir. Cemil Meriç’e göre dil alanında yapılan yenilikler bu tasavvurun tam aksi istikamette ilerlemiştir.

Cemil Meriç eserlerinde dilin önemi üzerinde durmuş ve dil alanında yapılan yeniliklere eleştiriler yöneltmiştir. Bu çalışmada onun bu eleştirileri nitel olarak değerlendirilecek ve onun dil alanındaki yeniliklere karşı sergilediği muhalif aydın rolü belirlenmeye çalışılacaktır.


Anahtar kelimeler: Cemil Meriç, Türk dili, yenilikler, eleştiriler.