DİL BİLGİSİ ÖĞRETİMİNDE SEZDİRME YÖNTEMİNİN KULLANIMI


Şahin E. K., Arseven İ.

ULUSLARARASI AVRASYA SOSYAL BİLİMLER KONGRESİ- 5, Muğla, Türkiye, 21 - 24 Mayıs 2021, ss.92-111

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Muğla
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.92-111
  • Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yapılandırmacı yaklaşıma göre öğrenme, bireyin ön bilgileri ve yeni kazanılacak bilgilerin zihinde yapılandırılması yoluyla gerçekleşmektedir. Yani bireyin mevcut bilgi birikimi öğrenme sürecinde etkili bir unsur olarak görülmektedir. Bundan dolayı yapılacak öğretim faaliyetleri, bireyin öğretmen rehberliğinde sürece aktif olarak katılmasını gerektirmektedir. Yapılandırmacı yaklaşımın, öğrenme ve öğretim sürecine yönelik benimsediği bu görüşler Türkçe öğretimini de etkilemiş, dil bilgisi öğretimine bakış açımızı değiştirmiştir. Davranışçı yaklaşımlarda uyarı ve tepki, bilişsel yaklaşımlarda bir iletişim aracı olan dil bilgisi günümüzdeyse bireyin dinleme, konuşma, okuma, yazma gibi dilsel; sıralama, sınıflama, analiz, değerlendirme gibi zihinsel becerilerini geliştirmede bir araç rolünü üstlenmektedir. Sezdirme yöntemi, yapılandırmacı yaklaşımın hedefleri doğrultusunda ortaya çıkmış olan dil bilgisi öğretim yöntemlerinden biridir. Bu yönteme göre dil bilgisi kuralları öğrenciye doğrudan aktarılmamalı, öğrencilerin bağlamdan hareketle dilin kurallarını keşfetmesi sağlanmalıdır. Sezdirme yöntemiyle yapılan dil bilgisi öğretiminde, metinlerden yararlanarak dil bilgisi kurallarını öğrencinin sezmesini sağlanır. Öğretmen, öğrencilerin kural oluşturma sürecine rehberlik eder. İşte bu çalışmanın amacı; sezdirme yönteminin kuramsal çerçevesini ortaya koymak, sezdirme yönteminin uygulanış aşamalarında yapılması gereken çalışmaları tespit etmek, sezdirme yönteminin öğretimde sağladığı katkılar ve sınırlı yönlerini belirlemektir. Yapılan bu çalışmada kuramsal çalışma yöntemi uygulanmıştır. Önce dil ve dil bilgisi kavramları üzerinde durulmuş ardından yapılandırmacı yaklaşımın öğrenme ve öğretme sürecinde benimsediği görüşler alanyazında taranmıştır. Bu görüşlerin dil bilgisi öğretimine etkileri üzerine birçok makale, yüksek lisans ve doktora tezleri ile çeşitli akademik kitaplar incelenerek alanyazın taraması genişletilmiştir. Gerçekleştirilen alanyazın taramasına göre sezdirme yönteminin, bireye metinler aracılığıyla bağlamsal ortamlar sunarak temel dil becerilerini harekete geçirmesi ve zihinsel becerileri kullanarak yaparak yaşayarak öğrenme imkânı tanıması sebebiyle yapılandırmacı yaklaşıma uygun bir dil bilgisi öğretim yöntemi olduğu sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Dil bilgisi öğretimi, sezdirme yöntemi, dil ve zihin becerileri