Akademik Veri Yönetim Sistemi
ULUSLARARASI AVRASYA SOSYAL BİLİMLER KONGRESİ- 5, Muğla, Türkiye, 21 - 24 Mayıs 2021, ss.92-111
Yapılandırmacı yaklaşıma göre öğrenme, bireyin ön bilgileri ve yeni kazanılacak bilgilerin zihinde
yapılandırılması yoluyla gerçekleşmektedir. Yani bireyin mevcut bilgi birikimi öğrenme sürecinde
etkili bir unsur olarak görülmektedir. Bundan dolayı yapılacak öğretim faaliyetleri, bireyin
öğretmen rehberliğinde sürece aktif olarak katılmasını gerektirmektedir. Yapılandırmacı
yaklaşımın, öğrenme ve öğretim sürecine yönelik benimsediği bu görüşler Türkçe öğretimini de
etkilemiş, dil bilgisi öğretimine bakış açımızı değiştirmiştir. Davranışçı yaklaşımlarda uyarı ve tepki,
bilişsel yaklaşımlarda bir iletişim aracı olan dil bilgisi günümüzdeyse bireyin dinleme, konuşma,
okuma, yazma gibi dilsel; sıralama, sınıflama, analiz, değerlendirme gibi zihinsel becerilerini
geliştirmede bir araç rolünü üstlenmektedir. Sezdirme yöntemi, yapılandırmacı yaklaşımın
hedefleri doğrultusunda ortaya çıkmış olan dil bilgisi öğretim yöntemlerinden biridir. Bu yönteme
göre dil bilgisi kuralları öğrenciye doğrudan aktarılmamalı, öğrencilerin bağlamdan hareketle dilin
kurallarını keşfetmesi sağlanmalıdır. Sezdirme yöntemiyle yapılan dil bilgisi öğretiminde,
metinlerden yararlanarak dil bilgisi kurallarını öğrencinin sezmesini sağlanır. Öğretmen,
öğrencilerin kural oluşturma sürecine rehberlik eder. İşte bu çalışmanın amacı; sezdirme
yönteminin kuramsal çerçevesini ortaya koymak, sezdirme yönteminin uygulanış aşamalarında
yapılması gereken çalışmaları tespit etmek, sezdirme yönteminin öğretimde sağladığı katkılar ve
sınırlı yönlerini belirlemektir. Yapılan bu çalışmada kuramsal çalışma yöntemi uygulanmıştır. Önce
dil ve dil bilgisi kavramları üzerinde durulmuş ardından yapılandırmacı yaklaşımın öğrenme ve
öğretme sürecinde benimsediği görüşler alanyazında taranmıştır. Bu görüşlerin dil bilgisi
öğretimine etkileri üzerine birçok makale, yüksek lisans ve doktora tezleri ile çeşitli akademik
kitaplar incelenerek alanyazın taraması genişletilmiştir. Gerçekleştirilen alanyazın taramasına göre
sezdirme yönteminin, bireye metinler aracılığıyla bağlamsal ortamlar sunarak temel dil becerilerini
harekete geçirmesi ve zihinsel becerileri kullanarak yaparak yaşayarak öğrenme imkânı tanıması
sebebiyle yapılandırmacı yaklaşıma uygun bir dil bilgisi öğretim yöntemi olduğu sonucuna
varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Dil bilgisi öğretimi, sezdirme yöntemi, dil ve zihin becerileri