Valdimar Jóhannsson’nın Lamb/Kuzu filminin teolojik, mitolojik ve bilimsel yönlerinin plastik sanatlar kökeninde incelenmesi


Cancan D. A.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, sa.35, ss.887-906, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

21. Yüzyıl sanatı bilimsel icatların gücüyle geleneksel yapım anlayışının ötesine kendisini taşımıştır. Sanatın her dalı bu buluşlardan kendisine düşen payı sonuna kadar kullanmıştır. Bu bağlamda sanatsal yapıtlar eleştirilere yoğun düzeyde maruz kalabilmekte, sanatsal yaratım toplumsal, kültürel, ekonomik, etik ve inanç bakımından yeniden ele alınabilmektedir. İnsanın merkeze konumlandırıldığı insan merkezci anlayışta, kibrin ve tüm jeolojiye hâkim olma vasfıyla hareket etme dürtüsünün son bulması ve kendisinin dışında insan olmayan failleriyle etkileşimde bulunması düşüncelerin bulanıklaşmasına neden olmaktadır. Bu ve benzeri düşüncelerin oluşmasının sanatsal yansımasının bir temsili olan Kuzu filmi, insan ve kendi dışındaki failleriyle olan güç savaşının ve sahip olduğu kudretin elinden alınmasının bir temsili niteliğindedir. Antroposen çağın genetik ve biyoteknolojik gelişmeleri, üçüncü bir türün varlığının ortaya konulması ve bu gelişmelerin sonucunda sanata entegre olan bu buluşlara araştırmada değinilmiştir. Kuzu filminin sunduğu insan-hayvan melezi yaratıkların doğa-bilim, din-mitoloji parametrelerinin birbiriyle çelişkileri ya da bağlantıları irdelenmiştir. İnsan türünün üstünlüğünün ve doğaya uyguladığı tahribatın sonucunda insanın aciz olma durumu filmde ele alınmıştır. İzleyiciyi düşündürme gayesi güdülen filmde üçüncü tür olarak nitelendirebileceğimiz melez canlılar ve filmin sahnelerinin beslendiği görsellerin İlk Çağdan günümüze kadar olan süreçteki plastik sanatların yapıtlarından örneklerle karşılaştırılarak sunulması amaçlanmıştır. Bu melez canlıların ayrıca bilimsel araştırmalar ışığında eserler üreten biyosanat uygulamalarındaki üçüncü türlere benzerliği de ele alınmıştır. Bu irdelemeler sayesinde alt temalarına ayrıştırdığımız Kuzu filminin özündeki meselenin sebeplerine ulaşıldığına inanılmaktadır.
The art of the 21st century has moved itself beyond the traditional understanding of production with the influential power of scientific inventions. Every branch of art has utilized its share of these inventions to the fullest. In this context, therefore, artistic works can be subjected to intense criticism, and artistic creation can be reconsidered in terms of social, cultural, economic, ethical and religious perspectives. In an anthropocentric understanding where the human is positioned at the center, the end of arrogance and the urge to act with the qualification of dominating the entire geology and interacting with non-human agents outside of oneself causes thoughts to blur. The film Lamb, which represents the artistic reflection of the formation of these and similar thoughts, demonstrates the power struggle between man and non-human agents and discharging of his power. The genetic and biotechnological developments of the Anthropocene era, the existence of a third species, and the inventions integrated into art as a result are discussed in the research. The contradictions or connections between the nature-science, religion-mythology parameters of the human-animal hybrid creatures presented in the movie Lamb were analyzed. As a result of the superiority of the human species and the destruction it inflicts on nature, the movie deals with the helplessness of human beings. In the film, which aims to make the viewers think, it is aimed to present the hybrid creatures, which can be characterized as the third species, and the visuals on which the scenes of the film are based by comparing them with examples from the works of plastic arts in the timeline from the antiquity to the present day, the resemblance of hybrid creatures to the third species in bio-artistic practices that produce works in line with scientific research has also been mentioned. Thanks to these examinations, it is argued that the actual reasons of the issue that is dealt in the film Lamb, which was divided into sub-themes.