JOURNAL OF TURKISH STUDIES, cilt.15, ss.2209-2228, 2020 (Hakemli Dergi)
Bu çalışmanın amacı, lise öğrencilerinin “yapıcı yurtseverlik” ve “kör yurtseverlik” tutumlarını
betimlemektir. Türk milli eğitim sisteminde yurtseverlik eğitimi önemli bir kazanım olarak görülmektedir.
Etkili yurttaşlık eğitiminin de bir gereği olarak kabul edilmektedir. Yurtseverlik, eğitim politikası olarak
okullarda aktarılan önemli bir duygudur; bir gruba bağlanma, ülkesine karşı duyduğu sevgi, sadakat, gurur,
adanmışlık ve bağlılık duygularını ifade eder. Aile çevresi gibi okul da çocuklara yurtseverlik tutumlarının
kazandırılmasında en etkili sosyalleşme ortamıdır. Başarılı sosyalleşmenin göstergesi ülkesine bağlılıktır.
Etkili yurttaşlık, ancak yapıcı yurtseverlik ile birleştirildiğinde işlevsel olacaktır. Bu çalışmada yapıcı ve kör
yurtseverlik ile cinsiyet, okul türü, okunan kitap türü ve okuma sıklığı arasında anlamlı bir farklılaşma olup
olmadığı incelenmiştir. Bunun için nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama deseni kullanılmıştır.
Araştırmaya Sivas İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı 10 farklı liseden 866 öğrenci katılmıştır. Verilerin
toplanmasında Yazıcı ve Yazıcı (2010) tarafından Türkçeye uyarlanan “Yurtseverlik Tutum Ölçeği”
kullanılmıştır. Verilerin analizinde aritmetik ortalama, standart sapma, T-testi, tek yönlü varyans analizi
(ANOVA) Tukey HDS testi, Tamhone T2 testi yapıldı. Araştırma sonucunda kız ve erkek öğrenciler arasında
yapıcı yurtseverlik tutumları açısından anlamlı bir farklılık görülmezken erkek öğrencilerin kör yurtseverlik
tutumları yüksek çıkmıştır. Fen Lisesi öğrencilerinin yapıcı, İmam Hatip Lisesi öğrencilerinin ise kör
yurtseverlik puanlarının yüksek çıkmıştır. Kitap okuyanların sayısı arttıkça yapıcı yurtseverlik puanları
yükselirken az kitap okuyan, hatta hiç kitap okumayanların kör yurtseverlik tutumları yüksektir. Tarih ve dini
kitap okuyan öğrencilerin kör yurtseverlik tutumları yüksek çıkarken felsefe türü kitap okuyanların yapıcı
yurtseverlik tutumları yüksek çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler: Eğitim sosyolojisi, Yurttaşlık, Yurtseverlik, Kör Yurtseverlik, Yapıcı Yurtseverlik, Etkili
Yurttaşlık