Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türk Kulturu Ve Haci Bektas Veli-Arastirma Dergisi, sa.65, ss.17-52, 2013 (AHCI İndekslerine Giren Dergi)
Hz. Ali, İslam tarihinde adı en çok geçen şahsiyetlerden birisi olmanın yanı sıra özellikle Türk
İslam kültürü ve edebiyatını derinden etkilemiş bir isimdir. Faziletleri, yiğitliği, cömertliği,
ilim ve irfanı gibi birçok üstün meziyeti sebebiyle kültürümüzde önemli bir yere sahip olan
Hz. Ali, divan şiirinde bu seçkin nitelikleriyle hemen hemen bütün şairlerin ilham kaynağı
olmuştur. Bu vesileyle onun vasıflarından bahseden birçok eser yazılmıştır. Bu tür eserlerin
başında ise Hz. Ali’nin doğum hadisesinden bahseden mevlidler gelmektedir. Bilindiği gibi
mevlid türü, Hz. Peygamber’in doğumu ve hayatı çevresinde gelişen dinî-edebî türlerden
birisidir. Fakat mevlid, özellikle divan edebiyatında Hz. Peygamber dışındaki şahıslar için de
yazılmıştır. Tespitlerimize göre edebiyatımızda Ehl-i Beyt’ten Hz. Ali için yazılmış mevlid
metinleri de bulunmaktadır. Türk-İslam kültüründe önemli bir yere sahip olan Hz. Ali mevlidleri hakkında bugüne kadar kapsamlı bir çalışma yapılmamıştır. Yazımızda; Yemînî, Caferî,
Necmî Ali, Süleyman Celaleddin, Mehmed Şemseddin, Tâhirü’l-Mevlevî ve Şemsettin
Kubat’ın telif etmiş oldukları mevlidler hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca mevlidlerin şekil
ve muhteva özellikleri ile mevlidlerdeki ortak motifler hakkında da kapsamlı bir inceleme
yapılmıştır.
Hz. Ali is a name, especially in the Turkish–Islamic culture and literature was deeply influenced and his name was mentioned so many times on the Islamic history. Hz. Ali who had an
important role in our culture due to his so many virtues such as valor, generosity, knowledge
and wisdom was an inspiration to almost all poets in the Ottoman poetry with its outstanding qualities. On this wise, so many books were written about his qualities. At the beginning
of all works, mawlid that mentions about the birthday of Hz. Ali came first. As known mawlid
is one of the religious-verses which develops around the Hz. Prophet’s birth and life. But,
on the contrary, in the Ottoman poetry mawlid has also been written for the people other
than Hz. Prophet. According to our research, in the Ottoman poetry mawlids texts which
were written for Hz. Ali exists. Especially no research was done extensively about Hz. Ali’s
mawlids which have an important place in Turk-Islam culture. In our writing, the information was given about mawlids which were compiled by Yemînî, Caferî, Necmî Ali, Süleyman Celaleddin, Mehmed Şemseddin, Tâhirü’l-Mevlevî and Şemsettin Kubat. Besides, an intensive study of a subject was made about mawlid’s shape and content feautures and common
motifs in mawlids.