Stokların Vuk, Tms 2 ve Bobi Frs Açısından Karşılaştırılması: Bir Uygulama

ÇERİKCİOĞLU ÇELİK G., AYDIN Y.

Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, cilt.23, sa.4, ss.864-878, 2022 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Çalışmada; Vergi Usul Kanunu (VUK), Türkiye Muhasebe Standardı 2 (TMS 2) ve Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardının (BOBİ FRS) stoklara ilişkin hükümleri karşılaştırılmıştır. Düzenlemelerin genel hatlarıyla uyumlu olmasının yanı sıra aralarında bazı temel farklılıkların da olduğu görülmüştür. Çalışmada bu farklılıklar stoklar içerisindeki borçlanma maliyetleri ile kur farkları, stoklar içinde yer alan vade farkları, stokların değerlemesi, kapsamına göre maliyet yöntemleri başlıkları altında ele alınmıştır. Çalışmanın amacı bu farklılıkların bir üretim işletmesinin finansal tablo kalemlerine etkisinin tespit edilmesidir. Bu amaç doğrultusunda, çalışmada seçilen yöntem, olay (vaka) çalışması yöntemi olup, bu yöntemin yanı sıra gözlem ve mülakat yöntemlerine de yer verilmiştir. Stoklar içinde yer alan borçlanma maliyeti ve kur farkı ayrıştırması sonucu stokların maliyeti azalmış, stoklar bilançoda daha az değerde görünmüştür. Yine stokların maliyetinde yer alan vade farkları ayrıştırılmış, bu farklar satılan mamul maliyetinden düşüldüğü için, gelir tablosunda yer alan brüt satış kârı artmıştır. Kur farklarında olduğu gibi vade farkları da stoklardan düşüldüğü için bilançoda yer alan stoklar grubunun değeri azalmıştır. Stoklarda meydana gelen değer düşüklükleri ise Stok Değer Düşüklüğü Karşılık Giderleri hesabına kaydedilmiştir. Yapılan bu kayıt sonucunda, değer düşüklüğü, gelir tablosunda yer alan satışların maliyeti kalemini artırmış, buna bağlı olarak da brüt satış kârını azaltmıştır. Buna karşılık, aynı değer düşüklüğü bilançoda yer alan stoklar kaleminin dolayısıyla da aktif toplamının azalmasına neden olmuştur. Uygulamaya konu olan işletmenin satışların maliyetleri hesaplanırken normal maliyet yöntemini uygulaması sonucunda ise brüt kâr kalemini artırdığı görülmüştür. Bu bilgilerden hareketle; çalışma sonucunda, VUK ve standartlar arasında ortaya çıkan farklılıkların işletmenin finansal tablolardaki bazı hesap kalemlerini etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. 

The provisions of the Tax Procedure Law (TPL), Turkish Accounting Standard 2 (TAS 2), and Financial Reporting Standard for Large and Medium Sized Enterprises (LME FRS) regarding inventories have been compared in the study. In addition to being compatible with the general outlines of the regulations, it has been observed that there were some fundamental differences between them. In the study, these differences were discussed under the headings of borrowing costs and exchange differences in inventories, including maturity differences in inventories, valuation of inventories, and cost methods according to scope. The aim of the study is to determine the effects of these differences on the financial statement items of a production company. For this purpose, the method chosen in the study is the case study method, and besides this method, observation and interview methods have also been included. As a result of the decomposition of borrowing costs and exchange differences in inventories, the cost of inventories has decreased, and the inventories have less value in the balance sheet as well. In addition, late payment differences in the cost of inventories were separated, and since these differences were deducted from the cost of goods sold, the gross sales profit in the income statement increased. Since late payment differences were deducted from inventories as in foreign exchange differences, the value of the inventories group in the balance sheet has decreased. Impairments in inventories were followed in the Inventory Impairment Provision Expenses account. As a consequence of the recording, the decrease in value increased the cost of sales items in the income statement and accordingly decreased the gross sales profit. In spite of this, the same depreciation led to a decrease in the inventory items located on the balance sheet and thus in the total assets. While calculating the costs of sales of the enterprise, which is the subject of the application, it has been observed that the gross profit increased as a result of applying the normal cost method. In line with this information; it has been concluded that the differences between the TPL and the standards affect some account items in the financial statements of the enterprise.