Akademik Veri Yönetim Sistemi
Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt.11, sa.27, ss.15-31, 2014 (Hakemli Dergi)
Geleneksel Türk toplumunun çocuk ve çocukluğa ilişkin görüşlerini yansıtan atasözleri, ataların derin gözlem ve deneyimlerinden ders çıkarmamıza ve tarihsel-kültürel okumalar yapmamıza imkan sağlamaktadır. Atasözleri, sosyolojik bir malzeme olarak uzun deneme ve gözlemlere dayanılarak söylenmiş sözlerdir. İçinden çıktığı toplumun insanlarına, engin bir bakış açısı sunar. Türk kültüründe çocuk ve çocuklukla ilgili çok sayıda atasözü bulunmaktadır. Çocukluğun atasözlerinde yoğun bir biçimde işlenmesi ve günümüze kadar aktarılmış olması, Türk toplumunun çocuğa büyük değer verdiğini göstermektedir. Çocuk ailenin neşesi, soyun devamı, geleceğin güvencesidir. Türk toplumunun çocuğa bu denli düşkün olmasına karşın her zaman gerekli özeni gösterdiği söylenemez. Çocuksuz evi meyvesiz ağaca benzeten ataların, çocuk aklını it aklıyla ilişkilendirmesi, çocuklara güven duyulmaması biçimindeki ifadelere sıkça vurgu yapması manidardır. Bu çalışmada, günümüzde anne babaların çocukları anlatmak için kullandıkları atasözlerinde çocukluğun nasıl ele alındığı soru konusu edilmiştir. Başka bir deyişle, çocuk temalı Türkçe atasözlerinde çocuk ve çocukluk kavramının nasıl yapılandırıldığı anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu amaçla anne babaların gündelik hayatta en sık kullandıkları çocuk temalı atasözleri araştırmanın temel veri kaynağı olarak seçilmiştir. Türkiye'nin farklı bölgelerini temsil edecek şekilde mail, telefon ya da görüşme yoluyla derlenen atasözleri, kendi içinde sınıflanarak çocuk ve çocukluk kavramları açısından yorumlanmıştır.