ULUSLARARASI KATILIMLI VIII. POLİMER BİLİM ve TEKNOLOJİ KONGRESİ, Malatya, Türkiye, 20 - 23 Haziran 2022, ss.62
Dış
uyaranlara hacim değişiklikleri olarak tersinir tepki veren polimerlere akıllı
veya duyarlı polimerler denir. Asidik ve bazik gruplar içeren pH'a duyarlı
jeller, pH'a bağlı olarak şişme veya büzülme davranışı gösterir. Ortamın pH'ına
göre iyonlaşan gruplar jelde sabit bir elektrik yükü oluşturur. pH duyarlı
jeller, yüksek miktarda su tutabildikleri ve metal iyonlarını bağlayabildikleri
için metal iyonlarının uzaklaştırılması ve ayrılmasında önemli bir sentetik
kopolimer grubunu temsil eder.
Son
yıllarda deniz suyu gibi geleneksel olmayan kaynaklardan, su basmış madenler ve
doğal sulardan uranyum geri kazanımı için araştırmalar yapılmıştır. Kirlenmiş
sulardan uranyum geri kazanımı da çözülmesi gereken çok önemli bir çevre
sorunudur. Yüksek seçicilik, kullanım kolaylığı ve çevreye olan güvenirliği
nedeniyle, adsorban kullanma sürecinin uranyumu geri kazanmak için en etkili
yöntem olduğu düşünülmektedir [1-3].
Bu
çalışmada, uranyum geri kazanımında karboksilik ve sülfonik gruplar içeren pH
duyarlı hidrojellerin uygulanması araştırılmıştır. Uranyumun adsorpsiyonu
amacıyla, akrilamid ve
maleik asit monomerleri ile i-karajenan biyopolimeri iki farklı
çapraz bağlayıcı varlığında suda serbest radikalik katılma tepkimesi ile
polimerleştirilmiştir. Hidrojeller SH/N
ve SH/B şeklinde adlandırılmıştır.
Hidrojellerin
FTIR, SEM, TG ve DSC analizleri ve şişme deneyleri yapılmıştır. Hidrojellerde uranil
iyonu adsorpsiyonu incelenmiştir.
Adsorplanan
uranil miktarının adsorban kütlesinin artışı ile arttığı, sıcaklıkla değişmediği,
pH ile 2-6 aralığında değişmediği ve pH 7’de arttığı belirlenmiştir. Adsorpsiyona
derişimin etkisi adsorpsiyon izoterm modelleri ile incelenmiş, Freundlich
modeli ile uyumlu olduğu için izoterm türünün L1 tipi olduğu görülmüştür.
Sonuç
olarak, bu çalışmada hazırlanan hidrojellerin
uranil adsorpsiyonu için elverişli olduğu belirlenmiştir. Hazırlanan bu hidrojeller
katyonik organik/inorganik kimyasal türlerin giderilmesi ya da
zenginleştirilmesinde bir model adsorplayıcı olarak önerilebilir.