IX. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu (UZAL-CBS 2024), Aksaray, Türkiye, 17 - 19 Ekim 2024
Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) verilerine göre,
küresel nüfusun yaklaşık %15'i çeşitli engellilik durumlarıyla karşı karşıya
kalmaktadır. Bu oran, dünya genelinde milyonlarca insanın günlük yaşamlarında
çeşitli zorluklarla mücadele ettiğini göstermektedir. Türkiye İstatistik
Kurumu'nun (TÜİK) 2020 verilerine göre, Türkiye'de yaşayan bireylerin %12,5'i
engelli olarak kaydedilmiştir. Bu oran, Türkiye'de de önemli bir engelli
nüfusun bulunduğunu ve bu bireylerin yaşamlarını kolaylaştıracak çözümler
üretilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
Bu çalışmada, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi (SCÜ) yerleşkesi
örneği üzerinden, tekerlekli sandalye kullanan bireylerin kampüs içindeki
hareketliliği ele alınmıştır. Çalışmanın amacı, engelli bireylerin kampüs
içindeki ulaşımını optimize etmek ve engelsiz üniversitelerin planlanması için
nesnel ölçütlerle bir puanlama sistemi geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda,
sağlıklı bireyler ve tekerlekli sandalye kullanan bireylerin kampüs içindeki
ulaşım güzergâhları Dijkstra algoritması kullanılarak gerçekleştirilen en kısa
yol analizi ile karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Ayrıca, çok ajanlı
sistemler (ÇAS) kullanılarak simülasyonlar üretilmiş ve bu simülasyonlar
aracılığıyla ulaşım süreleri hesaplanmıştır.
Çalışma kapsamında, öncelikle SCÜ yerleşkesi
haritası üzerinde, sağlıklı bireyler ve tekerlekli sandalye kullanan bireyler
için en kısa yol analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında,
elde edilen en kısa yol sonuçları ÇAS kullanılarak simüle edilmiştir. Bu
simülasyonlar aracılığıyla farklı bireylerin kampüs içindeki hareket süreleri
ve erişim noktaları belirlenmiştir. Çalışma kapsamında yalnızca yerleşke içi
ulaşım güzergahları incelenmiş olup, bina içi erişim analizleri çalışmaya dahil
edilmemiştir.
Çalışmanın sonuçları, SCÜ yerleşkesi içinde tekerlekli
sandalye kullanan bireyler için mevcut erişilebilirlik durumunun belirlenmesine
ve iyileştirilmesi gereken alanların tespit edilmesine olanak sağlamıştır.
Ayrıca, engelsiz üniversiteler konseptinin geliştirilmesi için nesnel bir
puanlama sistemi önerilmiştir. Bu puanlama sistemi, üniversite yerleşkesinin
erişilebilirlik düzeyini karşılaştırmalı olarak değerlendirme imkânı
sunmaktadır. Çalışma sonuçları, kampüs planlaması ve iyileştirme çalışmalarında
önemli bir rehber niteliğindedir.
According to World
Health Organization (WHO) data, the ratio of disabled individuals to the global
population is approximately 15%. This figure highlights that millions of people
worldwide struggle with various challenges in their daily lives. According to
2020 data from the Turkish Statistical Institute (TÜİK), 12.5% of individuals
living in Turkey are recorded as disabled. This statistic indicates that there
is a significant disabled population in Turkey, and solutions should be developed
to ease the lives of these individuals.
This study addressed
the mobility of wheelchair users within the Sivas Cumhuriyet University (SCU)
campus. It aims to optimize the transportation of disabled individuals on
campus and develop a scoring system with objective criteria for planning
accessible universities. For this purpose, the transportation routes of healthy
and wheelchair users within the campus were comparatively examined using the
shortest path analysis conducted with the Dijkstra algorithm. Furthermore,
simulations were generated using multi-agent systems (MAS), and transportation
times were calculated through these simulations.
Within the study's
scope, shortest path analyses were initially conducted for healthy individuals
and wheelchair users on the SCU campus map. In the second phase of the study,
the results of the shortest path analyses were simulated using MAS. These
simulations determined the movement times and access points of different
individuals within the campus. The study only examined campus transportation
routes, and interior accessibility analyses of buildings were not included.
The study results provided insights into the
current accessibility situation for wheelchair users on the SCU campus and
identified areas that require improvement. Additionally, an objective scoring
system was proposed to develop accessible university concepts. This scoring system
offers a comparative evaluation of the university campus's accessibility level.
The study results are an essential guide for campus planning and improvement
efforts.