Akademik Veri Yönetim Sistemi
23. ARKEOMETRİ SONUÇLARI TOPLANTISI, Kocaeli, Türkiye, 28 Mayıs - 01 Haziran 2007, ss.1-16
km. mesafede, Üzümlü İlçesi sınırları içinde bulunmaktadır (Resim: 1). Ova
seviyesinden 60-65 m. yükseklikte ve yaklaşık 400 m. çapındaki tepe, yakınındaki
diğer ada tepeler gibi andezitik-bazaltlarla yüzeylenen bir volkan konisidir
(Resim: 2). Tepede yer alan çeşitli dönemlere ait kalıntılar özellikle üst kısımlarda
yoğunlaşmakla beraber, yamaç teraslarında da yapı kalıntılarına rastlanmış,
aynı zamanda yakın çevrede yapılan yüzey araştırmalarında da seramik ağırlıklı
buluntular ele geçirilmiştir.
İlk yerleşim izleri Tunç Çağına kadar inen1, ancak en parlak dönemlerini Urartu
ve Doğu Roma (Bizans) dönemlerinde yaşayan Altıntepe’de ilk kazı çalışmaları
1959 yılında Prof.Dr. T. Özgüç tarafından başlatılmıştır. Daha önce, 1938 ve
1956 yıllarında tesadüfen bulunan ve zengin ve özgün buluntular içeren mezar
odalarının dikkatleri çekmesiyle başlatılan bu bilimsel çalışmalar yaklaşık 10 yıl
boyunca sürdürülmüştür. Bu kazılarda gün yüzüne çıkarılan, ancak aradan geçen
uzun zaman içerisinde hem doğal nedenlerle hem de insan eliyle gerçekleşen
tahribat, hem Urartu hem Doğu Anadolu için önemli kalıntı ve buluntulara sahip
Altıntepe’nin tekrar ele alınmasını zorunlu kılmıştır. Bu amaçla Prof.Dr. M.
Karaosmanoğlu tarafından 2003 yılında başlatılan kazılar, ilk dönem kazılarından
farklı olarak öncelikle onarım ve korumaya yönelik olarak planlanmıştır.
2003 yılından itibaren, önceden bilinen yapılar üzerinde onarım çalışmaları
sürdürülürken, hem tepedeki yapı grupları arasında hem de yamaçlarda
gerçekleştirilen yeni kazılarda önemli kalıntılara rastlanmıştır. Bunlar, Altıntepe’nin,
bilinenden daha zengin ve önemli bir merkez olduğunu kanıtlar niteliktedir.
Özellikle, Apadana’nın temellerinde yapılan sondajlarda rastlanan duvar kalıntıları,
bu yapının inşa evresi konusundaki tartışmalara ve çelişkili yorumlara ışık tutacak önemli bir keşiftir2. Aynı şekilde, tapınak çevresinde konumlanan yapı grupları ve
çift sur duvarlarına ait kalıntılar ilk kez plana aktarılmıştır. Bunun dışında, tepenin
doğu yamaçlarındaki küçük bir doğal teras üzerinde, Geç Antik Çağa ait, bölge
için bilinen tek örnek durumundaki mozaik döşemeli bazilikal planlı bir kilise ortaya
çıkarılmıştır3.
Yukarıda başlıcaları sayılan yeni buluntuların da işaret ettiği gibi, önümüzdeki
kazı dönemlerinde, Altıntepe’de çok farklı dönemlere ait önemli mimarlık
yapıtlarına ve küçük buluntulara rastlanması kaçınılmazdır. Bununla birlikte, 2003
yılından beri yapılan çalışmalar neticesinde, tepenin bazı yerlerinde yeni yapıların
olabileceği konusunda bulgulara rastlanmıştır. Bu olası yapı veya yapı gruplarında
sistemli kazı çalışmalarının başlatılması için konumları, boyutları vb. hakkında ön
bilgi elde etmek amacıyla jeofi zik tarama yapılmasına karar verilmiştir. Böylece,
hem zamandan kazanılacağı hem de işgücü ve maliyetten tasarruf edilebileceği
düşünülmüştür.
Altıntepe’de başlatılması kararlaştırılan jeofi zik ölçüm çalışmalarıyla ilgili
olarak, Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeofi zik Mühendisliği
Bölümü’nden Yrd.Doç.Dr. C. Kaya ile görüşülmüştür. Bu görüşme neticesinde, söz
konusu alanda yapılacak olan ölçüm çalışmalarının amacı ve bu amaca yönelik
olarak, uygulanacak en uygun yöntemler hakkında ön bilgi sağlanmıştır. Böylece,
tepenin belirlenen yerlerinde yapılacak olan jeofi zik tarama çalışmalarına ilişkin
çalışma planı, 2006 yılı kazı programına dâhil edilmiştir.
17-26 Temmuz 2006 tarihlerinde Arş.Gör. S. Özel tarafından gerçekleştirilen
Altıntepe jeofi zik ölçüm çalışmalarında, 8 ayrı alanda, toplam 9800 m² lik arazinin
taraması gerçekleştirilebilmiştir4. Manyetik alan yöntemi uygulanan bu bölgeler,
tepenin zirvesinde kazıları devam eden yapı grupları ve yakın çevresinde yaklaşık
1223 m. kotta, bunun dışında kuzey ve doğu yamaçlarında daha alçak kotlarda
bulunmaktadır. ±0.1 nT duyarlıklı SCINTREX ENVI Grad V5.1 marka manyetik
cihazının kullanıldığı toplam manyetik alan ölçümlerinin tamamı kuzey-güney
yönlü seçilen 1’er m. aralıklı profi ller boyunca alınmıştır (Resim: 3).