Efsanelerin söz varlığı ve işlev yönüyle Türkçe öğretimine katkısı: “101 Türk efsanesi” adlı eser örneği.


Creative Commons License

Yolcu F.

Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, cilt.13, sa.1, ss.43-55, 2024 (Hakemli Dergi)

Özet

Söz varlığı, bir milletin tarihin ilk dönemlerinden günümüze kadar ortaya koyduğu kültür, sanat, mimari, edebiyat, yaşam biçimi gibi sözlü ve yazılı bütün varlığına işaret etmektedir. Bu nedenle öğrencilerin dile ait söz varlığını öğrenmeleri, konuşma ve yazma dilinde bu söz varlığını kullanmaları büyük önem taşımaktadır. Türkçe öğretiminin genel amaçları ve sınıf düzeyi kazanımlarda söz varlığının zenginleştirilmesine yönelik çok sayıda maddenin yer aldığı görülmektedir. Araştırmada incelenen “101 Türk Efsanesi” adlı eserde yer alan efsaneler, Türk dilinin konuşulduğu farklı ülke ve yörelerden derlenmesinin yanında sözlü kültür geleneğinin bir parçası olması, zengin bir söz varlığı içermesi bakımından önemlidir. Ayrıca efsaneler işlev bakımından öğrencilerin sosyal, kültürel, ahlaki ve bilişsel gelişimlerine katkı sağlaması, hayal dünyasının zenginleşmesine destek olması yönüyle de önemlidir. Araştırma nitel bir paradigmaya dayanmaktadır. Doküman incelemesi yöntemi kullanılarak eserde yer alan toplam 101 Türk efsanesi söz varlığı bakımından incelenmiş, elde edilen bulgular tematik olarak kodlanmıştır. Sonuç olarak eserin bir bütün hâlinde zengin bir söz varlığına sahip olduğu görülmekte ve eser içerisinde yer alan efsanelerin hem söz varlığı hem de işlev bakımından Türkçe ders kitaplarına kaynak metin olarak seçilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.