Modern zamanlar öncesinde hanlar ticari yaşamın mühim mekânlarından idi. Bu binalar tacirler için hem bir konaklama merkezi olarak hizmet görüyor hem de depo ya da dükkân gibi farklı işlevleri olan birimler şeklinde fayda sağlıyordu. İpek ve Baharat kara yolları ile Akdeniz ve Karadeniz ticaret yollarının önemli duraklarından olan Osmanlı coğrafyası pek çok nitelikli hana sahipti. Bu makale Edirne’de bulunan (Çandarlı) Halil Paşa Hanı’nın tarihsel süreçteki vaziyetini incelemektedir. Araştırma yapının mimari özellikleri ile birlikte kentin sosyal ve ekonomik tarihteki rolüne de odaklanmıştır. Bu bakımdan Edirne gibi Osmanlı tarihi açısından oldukça faal bir kentin merkezinde konuşlanan yapının oda, dükkân ve mahzenlerinden yansıyan tarihsel veriler değerlendirilmektedir. Gerek bir yapı olarak hanın kente katkısı gerekse handan yararlanan tacirlerin kimlikleri ve kent ekonomisine etkileri araştırılmaktadır. Binanın onarım giderleri ve sebepleri, han içinde konaklayan kişilerce ödenen kira ücretleri ve binadan yararlanan tacirlerin kiralama yöntemleri incelenen diğer hususlardır. Bir mikro tarihçilik örneği olması bakımından han ile ilgili doğrudan verilere ulaşmak pek çok noktada zorlayıcı olmuştur. Ancak Osmanlı arşiv dünyasının ve alandaki mevcut literatürün zenginlikleri ile bu engeller kısmen de olsa aşılmıştır. Bilhassa Yahudi tacirlerce çokça tercih edilen hanın kiracıları orta ve üst tabaka tüccar olarak öne çıkmaktadır. Ortalama 15 yılda bir onarım geçiren yapının Edirne kent tarihindeki serüveni makalede masaya yatırılmıştır.
ABSTARCT: Before the modern times, inns (khans) were important places of commercial life. These buildings were both being served as accommodation centers for merchants and as units with different functions such as warehouses or shops. The Ottoman geography, which was one of the important stops of the Silk and Spice highways and the Mediterranean and Black Sea trade routes, had many qualified khans. This article examines the historical situation of (Çandarlı) Halil Pasha Khan in Edirne. The research focused on the architectural features of the building as well as the role of the city in social and economic history. From this perspective, the historical data reflected from the rooms, shops and cellars of the building, which was located in the center of a city that was very active in terms of Ottoman history, such as Edirne, is evaluated. Both the contribution of the khan as a structure to the city and the identities of the merchants who benefit from the khan and their effects on the city's economy are investigated. The repair costs and reasons for the building, the rental fees paid by the people staying in the khan, and the rental methods of the merchants who use the building are other issues examined. In terms of being an example of micro-history, it has been challenging to reach direct data about the inn at many points. However, with the richness of the Ottoman archive world and the existing literature in the field, these obstacles were partially overcome. The tenants of the khan, who is highly preferred by Jewish merchants, stand out as middle and upper class merchants. The adventure of the building, which has been repaired every 15 years on average, in the history of the city of Edirne is discussed in the article.
