Akademik Veri Yönetim Sistemi
Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, cilt.6, sa.1, ss.123-141, 2023 (Hakemli Dergi)
Türk kültür geleneğinin ürettiği son derece önemli sözlü edebiyat ürünleri vardır. Bunlardan bazısı diğerlerine göre daha çok beğenilir, yayılır ve hacmini büyütmeye devam eder. Bir yandan hacmini büyüten hikâye, yer yer kendisini kısa ve yoğun anlatım biçimlerine çevirerek daha çok masallaşmış halde karşımıza çıkar. Türk dünyasında bu türden sözlü kültür ürünlerinden birisi Er Töştük’tür. Dünyanın en önemli destanlarından biri haline gelecek kadar yayılan ve hacmini genişleten metin, diğer yandan da kısa, seri ve yoğun içerikli anlatmalar haline gelerek masal biçiminde ortaya çıkmaya başlar. Potanin ve Vasiliyev tarafından tespit edilen iki Kazak varytantı Tokpay-bay ve Karaglış masallarıdır. Bugüne kadar her iki masal metnini mukayeseli konu alan bir çalışma yapılmadığı için Er-Töştük literatürüne katkı sunmak için çeviri-metinlerle birlikte bir etüt yapılmıştır. Mukayeseli incelemenin verdiği neticeye göre Karaglış, Tokpay-Bay’a göre iç ahengi tutarlı ve tam bir masal örneğidir. Buna karşılık Tokpay-Bay masalı tam olarak masallaşamamış fakat büyük bir metnin özeti halinde sunulmaya çalışılmış gibidir. Çünkü olay halkaları bakımından Er-Töştük’e en yakın olanıdır.