İstanbul, Kahire ve Beyrut Üçgeninde Firarî Bir Osmanlı Polisi

Yüksel A.

Mavi Atlas, cilt.8, sa.2, ss.323-342, 2020 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 8 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2020
  • Doi Numarası: 10.18795/gumusmaviatlas.748463
  • Dergi Adı: Mavi Atlas
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.323-342
  • Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Osmanlı polis müessesesinin taşrada teşkilatlanıp yaygınlaşması 1880’li yıllar itibariyle gerçekleşmiştir. Bu çalışma o

teşkilatın mensuplarından birisinin son derece ilginç ve bir o kadar da heyecanı yüksek hikâyesini konu edinmektedir.

I. Dünya Savaşı’nın hemen arifesinde Ali Rıza isimli ve Aydın vilayetine bağlı İzmir’de görevli üçüncü sınıf bir polis

komiseri rüşvet suçlamasıyla meslekten atılınca soluğu Mısır’da almıştır. Giderken beraberinde üzerine zimmetli devlet

eşyalarını da götürdüğü iddiasıyla Osmanlı yönetimi, Ali Rıza Efendi’nin peşine düşmüştür. O şekilde başlayan takip

amansız bir kovalamacaya dönüşmüş ve nice ilginç gelişmeyi beraberinde getirmiştir. Bu araştırma o takibe

odaklanmakla birlikte devrin Aydın polis teşkilatına, kanunî metinler üzerinden polislik mesleğinin işleyişine ve ayrıca

bazı politik olay ve şahsiyetlere dair ayrıntılar da sunmaktadır. Son olarak, yakın bir zamanda “Abdülhamid

İstanbul’unda Bir Polisin Yaşamı”na ilişkin küçük ama doyurucu bir araştırma gerçekleştiren Roger A. Deal’in

“Osmanlı polis çalışmalarını hızla gelişen sosyal tarih alanına kaydırarak devlet merkezli tartışmalardan uzaklaştırmak”

yönünde kapısını araladığı arzu istikametinde bir ilerleme kaydedebilmek de bu araştırmanın ulaşmak istediği

hedeflerden birisi olmuştur. Bahsedilen amaçlar doğrultusunda bu çalışmanın vücuda getirilmesi noktasında Osmanlı

arşiv vesikaları başta olmak üzere Aydın polis teşkilatı ve polislik mesleğine ilişkin düzenlemeler hakkında Düstur,

Salname ve Polis mecmuası gibi süreli ve resmi yayınlardan, ayrıca zaman, mekân ve insana dair araştırma inceleme türü

çalışmalardan da istifade edilmiştir.

The organization and expansion of the Ottoman police organization in the provinces took place in the 1880s. This

study is about the story of one of the members of that organization, which is very interesting and exciting. On the eve

of the WWI, a third-class police commissioner, an incumbent in İzmir where subordinate of the Province of Aydın,

named Ali Rıza took his breath in Egypt after he was unseated from his career in charge of bribery. The Ottoman

administration was chasing Ali Rıza, with the claim of while he was leaving that he took along the embezzled state

goods with him. The pursuit started in that way turned into a relentless chase and brought along many interesting

developments. Although this research focuses on that chase, it also provides details of the Aydın police organization

of the period, the functioning of the police profession through law texts as well as some political events and

personalities. Finally, to be able to make progress has been one of the aims of this research be the same with Roger A.

Deal’s research which, recently conducted a small but satisfying, on “A Policeman’s Life in Hamidian İstanbul” opened

a door in the direction of desire that to “move Ottoman Police work away from the state-centred discussions into the

rapidly developing social history area”. For the purpose of bringing this study to the body for the purposes mentioned,

periodical and official publications such as Düstur, Salname and Police Magazine, as well as the studies and research

studies related to time, place and people were also benefited from the Ottoman archive documents, the Aydın poliçe

organization and the regulations regarding the police profession.