Sosyal Bilgiler Öğretmeni Özyeterlilik Ölçeği: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması


UZUN A.

Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.16, sa.61, ss.1498-1519, 2025 (TRDizin) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 16 Sayı: 61
  • Basım Tarihi: 2025
  • Doi Numarası: 10.70736/ijoess.1985
  • Dergi Adı: Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: MLA - Modern Language Association Database, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.1498-1519
  • Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

Bu araştırmada Sosyal Bilgiler Öğretmeni Özyeterlik Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik hesaplamalarının yapılarak Türk diline uyarlanması ve öğretmenlerin özyeterlilik düzeylerini belirleyerek çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, kolay ulaşılabilir (uygun, convenience sampling) durum örneklemesine göre seçilen, Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda 2024-2025 eğitim-öğretim yılında sosyal bilgiler öğretmeni olarak görev yapan 441 katılımcı oluşturmuştur. Toplam 20 maddeden oluşan ölçeğin orijinal formu, 9’lu Likert tipinde, 5 boyuttan meydana gelmektedir. Ölçeğin Türkçeye uyarlanma sürecinde Doğrulayıcı Faktör Analizi, çeşitli değişkenlere göre farklılaşma durumunun incelenmesi sürecinde ise farklı istatistiksel testler ile analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde, Sosyal Bilgiler Öğretmeni Özyeterlik Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlama çalışması sonucunda ölçeğin uyarlanmış halinin ölçülmek istenen yapıyı yüksek geçerlik ve güvenirlikle ölçtüğü sonucuna ulaşılmıştır. Ölçeğe ait Cronbach Alfa (α) güvenirlik katsayıları alt boyutlar için 0,867 ile 0,939 aralığında değişkenlik gösterdiği ve tüm ölçek için 0,926 olduğu; Omega(ω) güvenirlik katsayıları incelendiğinde ise alt boyutlar için 0,859 ile 0,942 aralığında değişkenlik gösterdiği ve tüm ölçek için 0,948 olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca öğretmenlerin öz yeterlilik puanları cinsiyet ve mesleki eğitim değişkenlerine göre farklılık göstermezken; mesleki kıdem, yaş, mesleki ilgi ve motivasyon, geçmiş başarı, çevre desteği ve mesleki tatmin değişkenlerine göre farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır.
In this study, it was aimed to adapt the Social Studies Teacher Self-Efficacy Scale into the Turkish language by making validity and reliability calculations and to determine the self-efficacy levels of teachers and to examine them in terms of various variables. The study group of the research consisted of 441 participants who were selected according to convenience sampling and who worked as social studies teachers in schools affiliated to the Ministry of National Education in the 2024-2025 academic year. The original form of the scale, which consists of a total of 20 items, consists of 5 dimensions on a 9-point Likert scale. In the process of adapting the scale to Turkish, Confirmatory Factor Analysis was performed, and in the process of examining the differentiation status according to various variables, it was analyzed with different statistical tests. When the results of the study were evaluated in general, it was concluded that the adapted version of the scale measured the desired construct with high validity and reliability as a result of the adaptation study of the Social Studies Teacher Self-Efficacy Scale into Turkish. Cronbach's alpha (α) reliability coefficients of the scale varied between 0.867 and 0.939 for the sub-dimensions and 0.926 for the whole scale; Omega (ω) reliability coefficients varied between 0.859 and 0.942 for the sub- dimensions and 0.948 for the whole scale. In addition, while teachers' self-efficacy scores did not differ according to gender and vocational education variables, it was concluded that they differed according to professional seniority, age, professional interest and motivation, past success, environmental support and professional satisfaction variables.