Jung’cu Arketipsel Sembolizm Bağlamında Schopenhauer’un Kadın Fenomeni Üzerine Bir Değerlendirme:

III. Yıldız Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, İstanbul, Türkiye, 23 - 24 Aralık 2021, sa.8

Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
Basıldığı Şehir: İstanbul
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

JUNG’CU ARKETİPSEL SEMBOLİZM BAĞLAMINDA SCHOPENHAUER’UN KADIN FENOMENİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME:

Anahtar Kelimeler: Arthur Schopenhauer, Arketip, Kadın, Jung

Arketip Eski Yunanca arχétypon ἀρχέτυπον (arkaik-tip) en eskiye ait, ilkel; "ilk, en eski (sıfat)" sözcüğünden +ikos sonekiyle türetilmiştir. TDK Sözlükte anlamı (kök, örnek) olarak ifade edilmektedir. Terim psikoloji biliminde ilk kez C. G. Jung tarafından kullanılmıştır. Jung’ a göre arketipler, kalıtsal eğilimler doğrultusunda kişilerin hayatlarına etki eden kollektif bilinçaltı ögeleridir. Jung bilindışını kişisel ve kollektif olarak ikiye ayırmıştır. Kişisel bilinçdışı: Bireye huzursuzluk veren, bastırılmış kişisel deneyimlerdir. Kollektif bilinçdışı ise: kalıtsal olarak aktarılmış olan, psişik etkileşimlerdir. Arketip, İnsan zihninde varoluştan itibaren kodlanan ögelerin, bireylerin yaşamlarına etki eden davranış kalıplarının açıklanmasında kullanılır. Bu arketipler yoğun duygusal ögeler barındıran, algıları şekillendiren, bilinç içeriklerini oluşturan ve geliştiren yapılardır.(1) Jung arketip teriminden önce kollektif bilinçaltını “başlangıçtan beri var olan imgeler” ve “kollektif bilincin hakimleri” şeklinde ifade etmiştir. Jung’a göre insan motivasyonlarını etkileyen ve davranış kalıplarını temsil eden temel arketipler: Anima, animus, magna mater, persona, gölge arketipleridir. Kişilik özelliklerini temsil eden arketipler ise 12 kategoridir. Bunlar: Bilge, masum, kaşif, yaratıcı, bakıcı, hükümdar, sihirbaz, kahraman, asi, aşık, soytarı ve yetim’dir. Jung Arketip Teorisi; sembollerin algılanışı, düşünsel temeller ve davranışsal çözümlemeler bakımından psikoloji, felsefe, edebiyat ve iletişim alanlarında eser ve fenomen incelemelerinde kullanılmaktadır. Edebi, felsefi, psikolojik çözümlemeler açısından arketipsel eleştiri oldukça önemlidir. Jung arketipleri aydınlık ve karanlık yönleriyle tasnif etmiştir ve teoriye göre arketipler psişik yaşam üzerinde belirleyici etkiye sahiptir. Schopenhauer’un kadın doğası üzerine düşüncelerini ifade ettiği en önemli eseri, Aşkın Metafiziği’dir. Schopenhauer bu eserinde kadın arketipini tek yönlü ve olumsuz biçimde nitelendirmiştir. Arketipsel analiz psikolojik sağaltım yöntemlerinden birisidir. Buradan hareketle Aydınlanma Çağı filozoflarından Schopenhauer eserlerindeki kadın fenomeni, Jung’un arketipal teorisi bağlamında betimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmanın amacı Schopenhauer eserlerinde duyumsanan kadın motifinin değerlendirilmesidir.