Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama


Güler A., Bircan H.

Turkish Studies - Economics, Finance, Politics , cilt.16, sa.2, ss.823-837, 2021 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Günümüzde işletmeler elinde bulunan mevcut kaynaklarını doğru ve etkin bir biçimde kullanarak elde edilecek gelirlerini artırmak için üretim planlaması yaparlar. Genellikle işletmeler siparişlere göre çalışan ve değişik özelliklerde ürün üretimi yapan sınırlı kaynaklarına ait nicel verileri değerlendirirken ve verimli bir ürün planı oluştururken bazı teknikler kullanmaktadır. Bu kullanılan tekniklerden biri de doğrusal programlamadır. Bu yöntem, siparişe göre çalışan ve farklı niteliklerde üretim yapan işletmelerin kısıtlı kaynaklarına ait sayısal verileri değerlendirerek etkin bir üretim planlaması yapılması için kullanılabilecek yöntemlerden biridir. Günümüzde problemlerin ortaya çıktığı durumlarda karmaşıklıklardan ve çevredeki belirsizliklerinden dolayı farklı görülmeleri veya farklı algılanmaları durumlarında bulanıklık ifadesi kullanılmaktadır. Buna göre bulanık mantık, değişik türlerdeki belirsizlik ve bulanıklıkların modellenmesine yardımcı olmaktadır. Her an değişen durumlarda farklı sonuçların elde edilebileceği gerçeğinden yola çıkarak bulanık mantık uygulanabilmektedir. İşletmelerdeki karar vericiler, işletmede kâr maksimizasyonu veya maliyet minimizasyonu sağlamak amacıyla üretim planlaması yaparlar. Bu aşamada da alternatif üretim seçeneklerinden en iyisini seçmek isterler. Bu amaçla yönetimin verdiği kararlar işletmenin politikasını belirlemektedir. Bu çalışmada, yalıtımlı taş (BIMS) üretimi yapan bir işletmeden sağlanan gerçek veriler kullanılmış olup işletmede üretilen 𝑥1,𝑥2, 𝑥3, 𝑥4, 𝑥5, 𝑥6 ve 𝑥7 olarak kodlanan ürünler için bulanık doğrusal programlama ile çeşitli kısıtlar altında üretim planlaması yapılarak kâr maksimizasyonu modeli araştırılmıştır. Çalışmada, doğrusal programlama modeli oluşturulmuş ve daha sonra bu sonuçlar bulanık doğrusal programlama yöntemlerinden Werners Yaklaşımı ile değerlendirilmiştir. Araştırma yapılan işletmenin kârını maksimum yapabilmek için üretilen 7 çeşit yalıtımlı taşın (BIMS) üretim planlaması yapılmıştır. Buna göre, işletmede BIMS çeşitlerinden; 𝑥2 = 421730, 𝑥4 = 2981308, 𝑥5 = 365654, 𝑥6 = 365654, 𝑥7 = 365654 adet üretilmesi halinde maksimum kâra ulaşılacaktır.
In these days, managements make production planning in order to increase their proceeds by using existing resources exactly and effectively. Linear programming method is one of the most usually used methods during production planning to solve the problems which noticed. Generally, some techniques are used when businesses evaluate the quantitative data of their limited resources that work according to orders and produce products with different characteristics and create an efficient product plan. One of these techniques used is linear programming. This method is one of the methods that can be used to make an effective production planning by evaluating the numerical data of the limited resources of enterprises working to order and producing with different qualities. Today, when problems arise, the term blurring is used when they are viewed differently or perceived differently due to the complexities and uncertainties in the environment. Fuzzy logic helps modeling different types of uncertainty and blur. Based on the fact that different results can be obtained in situations that changing all time, fuzzy logic can be applied. In this research, real data used from insulated stone (BIMS) production company and the profit maximization model was investigated by making production planning in various constraints with fuzzy linear programming for the products coded as 𝑥1,𝑥2, 𝑥3, 𝑥4, 𝑥5, 𝑥6 𝑎𝑛𝑑 𝑥7 in company. In this study, a linear programming model was created and then these results were evaluated using with Werners approach which is the one of fuzzy lineer programming methods. The production planning of 7 types of insulated stones (BIMS) produced in order to maximize the profit of the researched enterprise. As a result of study, if the firm which products BIMS stones 𝑥2 = 421730, 𝑥4 = 2981308, 𝑥5 = 365654, 𝑥6 = 365654, 𝑥7 = 365654 of BIMS types are produced, the maximum profit will be reached.