Sivas Merkez İlçesinde Hava Kirlilik Parametrelerinin Coğrafi Faktörlerle Değerlendirmesi ve Zaman İçerisinde Değişimi


Kartal F.

Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, cilt.9, sa.3, ss.641-661, 2025 (TRDizin) identifier

Özet

Çalışmanın amacı; Sivas’ta hava kalitesi ölçümü yapan istasyonlardan alınan 2006-2023 yılına ait bazı kirletici unsur özelliği taşıyan (PM2.5, PM10, SO₂, NO₂ ve CO) verilerin coğrafi faktörlerle olan ilişkisini ortaya koymak ve istasyonların zaman içerisinde nasıl bir dağılış gösterdiğini tespit etmektir. Araştırmada kirletici unsurların tespiti için Meteoroloji Hava Kalite İstasyonu, Başöğretmen Hava Kalitesi İzleme İstasyonu ve İstasyon Kavşağı Hava Kalite İstasyonu verileri kullanılmış olup Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı kurumundan temin edilmiştir. Eldeki veriler ulusal hava kalitesi değerleriyle, Avrupa Birliği (AB) ve DSÖ verileriyle karşılaştırılıp hava kalitesi hakkında değerlendirme yapılmıştır. Sivas ilinin çevresinin dağlarla çevrili olması, kış mevsiminde basıncı yükseltmekte ve yanma miktarının fazla olmasına bağlı olarak şehrin hava kiriliğini artırmaktadır. Yine her geçen gün sanayi faaliyetleri, konut ve araç sayısının artması gaz emisyonlarında artışlara yol açamaktadır. Bu bağlamda tüm istasyonlardaki ölçüm değerleri EPA ve ulusal hava indeksine göre belirtilen sınırın altında kalmıştır. Kirletici oranının en yüksek olduğu ölçüm yerinin İstasyon Kavşağı çıkmasında merkezde olması, nüfüsun ve araç sayısının fazla olması etkili olmuştur. Çalışmada son olarak hava kalitesiyle ilgili önerilerde bulunulmuştur.
The aim of the study is to reveal the relationship between some pollutant (PM2.5, PM10, SO₂, NO₂ and CO) data obtained from the stations measuring air quality in Sivas for the years 2006-2023 with geographical factors and to determine how the stations are distributed over time. Meteorology Air Quality Station, Başöğretmen Air Quality Monitoring Station and Station Junction Air Quality Station data were used for the determination of pollutant elements in the research and were obtained from the Ministry of Environment, Urbanization and Climate Change. The available data were compared with national air quality values, European Union (EU) and WHO data and an assessment was made on air quality. The fact that Sivas province is surrounded by mountains increases the pressure in the winter season and increases the air pollution of the city due to the high amount of combustion. Again, the increasing number of industrial activities, housing and vehicles every day leads to an increase in gas emissions. In this context, the measurement values at all stations remained below the limit specified according to EPA and national air index. The measurement site with the highest pollutant rate was İstasyon Junction, which is located in the center and has a high population and number of vehicles. Finally, recommendations on air quality were made in the study