CUMHURIYET ILAHIYAT DERGISI-CUMHURIYET THEOLOGY JOURNAL, cilt.21, ss.465-487, 2017 (Hakemli Dergi)
Siraceddin el-Urmevî (ö. 683/1283) 13. yüzyılda yaşamış önemli düşünürlerden biridir. O, birçok eser kaleme almıştır. Onun en meşhur eseri Meṭâli‘u’l-envâr’dır ve bu kitap; mantık, fizik ve metafizik olmak üzere üç bölümden oluşur. Urmevî’nin bir diğer eseri de Kitâbü’l-Mebâhic fî şerhi’l-Menâhic fi ilmi’l-mantık adını taşır. Bu ikinci kitap baştan sona mantığa ayrılmıştır ve yine Urmevî’ye ait olan Menâhic isimli kitabın şerhidir. Urmevî her iki çalışmada klasik gelenekte olduğu gibi tasavvur tasdik ayrımından başlayarak mantık konularını kendi bakış açısıyla ortaya koyma- ya çalışmıştır. Bahsi geçen iki kitap mantık konuları bakımında önemli ölçüde ben- zerlikler arz etse de aralarında birtakım farklılıklar da vardır. İşte biz bu çalışmada söz konusu kitaplardaki mantık bölümlerini karşılaştırdık. Bunu yapmaktaki ama- cımız Urmevî’nin mantık konularındaki bazı görüşlerini karşılaştırmalı olarak tes- pit ederek onun yaklaşımı temelinde mantık biliminin, on üçüncü yüzyıldaki duru- mu hakkında bir kanaate ulaşmaya çalışmaktır.
Anahtar Kelimeler: Siraceddin Urmevî, Meṭâli‘u’l-envâr, Kitâbü’l-Mebâhic fî Şerhi’l- Menâhic fi ilmi’l-mantık, Mantık, Tasavvur, Tasdik, Kıyas