Bir ekonomide ortaya çıkan ani ve beklenme- dik olayların olumsuz etkilerini gidermek ama- cıyla, çeşitli politikalar uygulanmaktadır. Böyle bir ekonomik istikrarsızlık döneminde uygulanan para ve maliye politikası araçları ile krizin etkisi azaltılmak ya da tamamen ortadan kaldırılmak istenmektedir. 2000 Kasım, 2001 Şubat ekonomik krizi, 2008 küresel ekonomik kriz, 2018 yılından başlayan, 2019 küresel salgınının etkisiyle derin- leşen ve devamında süregelen döviz ve borç krizi Türkiye’deki 2000 sonrası ekonomik krizlerdir. Bu krizlere sebep olan farklı değişkenler olmakla bir- likte, krizi önleme adına en çok tercih edilen mali- ye politikası aracı, vergi politikalarıdır. Politikacılar, mevcut vergilerin oranlarının artırılıp azaltılması, indirim, istisna ve muafiyetlerin kapsamının daral- tılıp genişletilmesi, ek vergi getirilmesi veya yeni bir vergi yürürlüğe konulması gibi vergisel düzen- lemeler ile ekonomiye müdahale etmektedirler. Çalışmada, 2000 yılından itibaren ortaya çı-kan ekonomik krizlerin giderilmesi amacıyla uy - gulanan vergi politikalarının ekonomiye etkileri ve sonuçları değerlendirilmektedir. Bu amaçla, Türkiye’de 2000- 2023 yılları arasında yaşanan kriz dönemlerindeki büyüme, GSYH, enflasyon, faiz oranı, kur, işsizlik, bütçe dengesi, dış ticaret ve cari açık gibi başlıca makroekonomik verilere dayana- rak ülkedeki ekonomik durum ortaya konulmuş- tur. Daha sonra bu ekonomik ortamda uygulanan vergi düzenlemelerine yer verilmiş ve gelir ver- gisi, kurumlar vergisi ve KDV gibi vergi gelirlerine bakılarak, uygulanan programların etkinliğine dair değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Various policies are implemented to eliminate the negative effects of sudden and unexpected events that occur in an economy. In such a period of economic instability, the impact of the crisis is intended to be reduced or completely eliminated with the monetary and fiscal policy tools applied. The economic crisis of November 2000, Febru- ary 2001, the global economic crisis of 2008, the foreign exchange and debt crisis that started in 2018, deepened with the impact of the 2019 glo - bal pandemic and continued after are the econo- mic crises in Türkiye after 2000. Although there are different variables that cause these crises, the most preferred fiscal policy tool to prevent crises is tax policies. Politicians intervene in the economy through tax regulations, such as incre- asing or decreasing the rates of existing taxes, narrowing or expanding the scope of deductions, exceptions and exemptions, imposing additional taxes or enacting a new tax. In this study, the effects and results of tax po- licies implemented to eliminate the economic cri- ses that have emerged since 2000 are evaluated. For this purpose, the economic situation in the country was revealed based on major macroeco- nomic data such as growth, GDP, inflation, inte- rest rate, exchange rate, unemployment, budget balance, foreign trade and current account deficit during the crisis periods experienced in Türkiye between 2000 and 2023. Then, the tax regulati- ons implemented in this economic environment were included and the effectiveness of the imp - lemented programs were evaluated by looking at tax revenues such as income tax, corporate tax and VAT.
