Akademik Veri Yönetim Sistemi
ULUSLARARASI EKONOMİ FİNANS VE İŞLETME KONGRESİ (EFİ2024), Sivas, Türkiye, 23 - 25 Mayıs 2024, ss.94, (Özet Bildiri)
Türkiye’nin en önemli ekonomik sorunlarından biri uzun yıllardır cari açık sorunudur. Cari açık sorunlarının ana nedenleri arasında ithalat yer almaktadır. İthalatın ise önemli ölçüde üretim süreçlerinin kritik parçası olan aramalı ithalatından oluştuğu bilinmektedir. 1994-2023 yılları arasında ara mal ithalatının toplam ithalat içindeki payı ortalama %71’dir. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler açısından ara malı ithalatı üretim potansiyelini artırarak ekonomik büyümeye katkı sağlamaktadır. Ancak ithalatın döviz kuruna karşı hassasiyeti ve döviz kuru dalgalanmalarına karşı duyarlılığı cari açığın büyümesine neden olmaktadır. Bu sebeple döviz kuru ve aramalı ithalatı cari işlemlerde dengenin kurulmasında ve makroekonomik istikrarın sağlanmasında kritik rol oynamaktadır. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisinin temel dinamiklerinden biri olan döviz kuru, aramalı ithalatı ve cari açık arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmada Türkiye'de 1994-2023 yılları arasında ara malı ithalatı ve reel efektif döviz kurunda yaşanan değişimlerin cari açık üzerinde etkisinin olup olmadığı ekonometrik yöntemler kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada değişkenler arasındaki ilişki Johansen eşbütünleşme testi ve Toda-Yamamoto nedensellik testi ile incelenmiştir. Johansen eşbütünleşme testine göre ara malı ithalatı, reel efektif döviz kuru ve cari açık arasında uzun dönemli bir ilişkinin olduğu saptanmıştır. Toda-Yamamoto nedensellik testine göre ise ara malı ithalatı ve reel efektif döviz kurundan cari açığa doğru tek yönlü bir nedensellik tespit edilmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgular değerlendirildiğinde Türkiye’nin cari açık sorunun giderilebilmesi için aramalı ithalatı ve döviz kuru politikalarının daha etkin yönetilmesi gerektiği düşünülmektedir. Çalışmanın bu alanlardaki politikaların etkilerini anlamada önemli bir katkı sunacağı beklenilmektedir