Fıkıh usûlü kitaplarında ictihada ilişkin muhtelif konular ele alınmıştır. Bunlardan birisi de ictihadın nakzıdır. Usûlcüler, ictihadın nakzı ile ictihadla ulaşılan eski hükmün, mübrem/kesinleşmiş olduktan sonra bozulması ve iptal edilmesini kastederler. İctihadın nakzının iki ciheti bulunmaktadır. Birincisi, bir müctehidin ictihadını değiştirdikten sonra eski ictihadını nakzetmesiyken, ikincisi müctehidin başka bir müctehide ait ictihadı nakzetmesidir. İctihadın nakzı meselesine, ilk dönem bazı fürû-i fıkıh eserlerinde yer verilmiş, daha sonra mesele kâideleşme sürecine girmiş ve önemli bir küllî kâide haline gelmiştir. İctihadın nakzı hukukî istikrârı temin eden konuların başında gelir. Zira bir hukuk sisteminin varlığını sürdürmesi ve zamanının fıkhî/hukukî meselelerine kalıcı çözümler üretmesi sistemli ve istikrârlı bir yapıda olmasını gerektirir. Fukahâ ve usûlcülerin üstün gayretleriyle böylesine önemli bir meselenin daha ilk dönemlerden itibaren İslâm hukukunun küllî bir kâidesi haline gelmesi takdire şâyândır. Bu da İslâm hukukunun ne denli sistemli ve dinamik bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir. Bu sebeple, böylesine her daim güncelliğini koruyan bir konu hakkında yapılacak bir çalışma İslâm hukukunun dinamik ve istikrârlı yapısını ortaya koyması açısından büyük bir önemi hâizdir. Bu çalışmada ictihad ile ictihad nakzolunmaz kâidesinin kâideleşme süreci gösterilerek teorik çerçevesi çizilmiş, bazı fıkhî örneklerine ve istisnâlarına değinilmiştir. Çalışmada herhangi bir dönem ve eser sınırlamasına gidilmeksizin, ilk dönemlerden modern döneme kadar usûl ve kavâid eserleri taranmış, konu çeşitli yönleriyle ele alınmaya çalışılmıştır.