Akademik Veri Yönetim Sistemi
Turizm Girişimciliğinin Doğası, Konaklıoğlu Ece,Koç Burcu,Atar Yılmaz Ayşe, Editör, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, ss.189-207, 2022
İşletme alanında dikkat çeken konulardan
biri olan aile işletmelerine olan ilgi giderek daha fazla artmakta ve bu
konuyla ilgili bilimsel çalışmalar yapılmaktadır, hatta günümüzde belirli zaman
aralıklarında aile işletmeleri konusunda kongrelerin düzenlendiği de
görülmektedir.
Bizim bu çalışmamızda genel itibariyle
Turizm sektöründeki aile işletmelerini araştırmaya yöneliktir. Aslında aile
işletmeleri tüm sektörler için önemli bir konu olmakla beraber bizler bu
çalışmamızda aile işletmelerinin turizm sektöründeki yeri ve önemine değinmeye
ve bu alanda başarısıyla belirli bir yer etmiş bir girişimcilik hikâyesinden bahsetmeye
çalışacağız.
Genel olarak aile işletmelerini bu kadar
popüler ve önemli hale getiren nedenlerin başında, kuşkusuz ki şu unsur
gelmektedir: “Aile işletmeleri tüm sektörler içinde sayısal olarak hiç te
azımsanmayacak bir orana sahiptir”. (Çalışmamızın 5. Konu başlığında ve Tablo 2’de
aile işletmelerinin Ülkemizde ki ve diğer ülkelerdeki oranı tablo şeklinde
verilmiştir).
En basit şekliyle aile bireyleri tarafından kurulan ve yönetilen işletme türü olarak tanımlanabilen aile işletmeleri, işletme ve işletmeyi kuran aile bireyleri arasındaki ilişkilerin yoğun bir şekilde yaşandığı işletmelerdir. Bu ilişkilerin sosyolojik, psikolojik, kültürel, hukuki, ekonomik, sosyal ve siyasal yönleri bulunmaktadır. Pek çok ülkede aile sahipliğinde olan, yönetiminde veya denetiminde aile bireylerinin olduğu işletmelerin sayıca fazla olması konuyu daha da önemli bir hale getirmektedir. Özellikle tüm işletmeler içerisinde aile işletmelerinin yüksek oranda bulunması, bu işletmeleri ülke ekonomileri için de değerli kılmaktadır.
Aile işletmelerinin faaliyet gösterdiği
alanda başarılı olmasında ve rakiplerine karşı belirli bir rekabet üstünlüğü
sağlamasında işletme yönetiminin büyük etkisi vardır. Bu anlamda aile
işletmelerinde işletmeyi kuran girişimcinin gerek kendi bireysel özellikleri ve
gerekse de diğer aile bireyleriyle olan ilişkilerin ele alınması önemli bir
konudur. Ayrıca işletmede yönetim devrinin kuşaktan kuşağa aktarılmasında ya da
işletmenin halka arz edilmesi gibi çok sayıda kişi arasında paylaşıma –
ortaklığa açılması gibi durumlar, aile işletmelerinin başarısını ve rekabet
gücünü etkileyen bir diğer faktördür (Akyol, 2010: 1).
Aile işletmeleri, ekonomi açısından
önemli olduğu kadar toplum açısından da önemli bir konudur. Zira birçok ülkenin
ekonomik çevresinin en önemli unsurlarından birini oluşturan aile işletmeleri,
toplumun temel ihtiyaçları olan gıda, sağlık, eğitim, eğlence vb. gibi alanlarda
faaliyet göstererek toplumun temel ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Buna bağlı
olarak ortaya çıkan bu düzen ve sinerji de aileye maddi ve manevi katkılar
sağlamaktadır. Diğer taraftan, aile işletmelerinin gerek topluma ve gerekse de
ekonomiye yönelik olarak sağladığı başta istihdam olanakları ve vergi katkısı
gibi durumlar da düşünüldüğünde bu işletmelerin ülke ekonomileri için ne derece
önemli oldukları ortadadır. (Çetin ve Diğerleri, 2010: 15).
Aile işletmeleri diğer
sektörler için olduğu gibi turizm sektörü için de önemli bir yere ve öneme
sahiptir. Hepimizin bildiği gibi turizm sektörü, bir ülkenin bacasız sanayisi
olarak ifade edilmektedir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerine
sağladığı sıcak para yani döviz girişleriyle olumlu katkılar sunan turizm
sektörü; bir ülkenin genel bütçesi için de
çok önemli bir sektördür ( Terzi ve Pata, 2016: 46). Ekonomideki çarpan
etkisi modelinin turizmde ki şekli düşünüldüğünde, turistlerin otel harcamaları
haricinde yaptığı diğer harcamalar, başta eğlence sektörü olmak üzere diğer
çeşitli sektörlere de birer gelir kaynağı oluşturmaktadır ( Kar ve diğerleri,
2004: 90). Ayrıca tüm bunların yanında turizm sektörünün dolaylı yollardan
başka sektörlere istihdam yaratması da bu sektörünün önemini ortaya
koymaktadır. Turizm potansiyeli olan ülkeler için önemli bir gelir kalemi
yaratan turizm işletmeleri arasında aile işletmelerinin de oranı hiç te
azımsanmayacak düzeydedir