1. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Kongresi, BÜKREŞ, Romanya, 5 - 07 Mayıs 2023
Toplumsal yaşamın
var olduğu ve insanların iletişim içinde olduğu günden bu güne birçok olgu,
kavram ve davranış için değer algıları ortaya çıkmıştır. Bu değerlerin bir
kısmı evrensel olarak kabul edilen özelliklere sahipken bir kısmı ise
toplumlara özgü özelliklere sahip bulunmaktadır. Değerler bir insanın hayatını
anlamlı kılan yaşam biçimi, inançları, algılarının yöneliş biçimi, ilişki ve
iletişimlerini belirleyen kalıp vb. birçok alanda etkiye sahiptir. Bir toplumun
sahip olduğu değerler onun geçmişten günümüze uzanan hikâyesinin yansımasıdır.
Kendi içinde şekillenerek nesilden nesile geçmektedir. Zaman içinde bir takım
değişimlere uğrasa da ana hatlarıyla her zaman toplumun özüne ilişkin bilgi
taşıyıcısıdır. Bir toplumun üyeleri ortak değerlere sahip olduğu için yaşanılan
olayları aynı şekilde algılama ve değerlendirme becerisine sahiptir. Değerler
toplumsal bütünleşmeyi, birlik ve beraberlik duygusunu toplumsal sürekliliği
sağlamaktadır. Bu anlamda toplumsal bütünleştiriciliği bulunmaktadır. Eğitim sistemlerinde
de toplumun sahip olduğu değerler yeni yetişen nesillere aktarılmaktadır. Bunun
için farklı derslerde doğrudan değer konu olarak veya bir konunun içine
yedirilmiş ögeler olarak verilmektedir. Bu çalışmada ortaokul öğrencilerinin değerlere
sahip olma düzeylerinin tespiti ve farklı değişkenler açısından incelenmesi
amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu 5, 6, 7 ve 8. sınıfa devam eden ortaokul
öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırma verileri Çetin ve Coşkun (2017)
tarafından geliştirilen “Ortaokul
Öğrencileri İçin Değerler Ölçeği” kullanılarak elde edilmiştir. 30 maddeden
oluşan ölçek üç faktörlü bir yapıdadır. Ölçek geliştirme çalışmasında
güvenirlik .85 bu çalışmada ise .79 olarak hesaplanmıştır. Araştırma
bulgularında öğrencilerin değerlere ilişkin puan ortalamalarının sınıf düzeyi,
anne ve baba eğitim düzeyi değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaştığı
(p<.05); cinsiyet değişkenine göre ise farklılaşmadığı belirlenmiştir
(p>.05).