Akademik Veri Yönetim Sistemi
Külliyat Osmanlı Araştırmaları Dergisi, sa.22, ss.63-116, 2024 (Hakemli Dergi)
Türk edebiyatı tarihinde Hz. Ali’ye nisbet edilen güzel sözlerin çoklukla yüz ve aşağı yukarı iki yüz küsurunun tercüme yahut şerh edildiği bilinmektedir. Anılan yüz söz çeviri ve açıklamaları, büyük kısmı itibarıyla meşhur Arap yazarı Câhız (ö. 255/869) tarafından derlenen Mie Kelime’nin, iki yüz küsur olanlar ise Tabersî’nin (ö. 548/1154) Nesrü’l-leâlî ismi altında elifba harfleri sırasına göre bir araya getirdiği 290 kadar vecizenin tercüme veya şerhleridir. Bununla birlikte az sayıda olsa da Âmidî’nin (ö. 550/1155) Gurerü’l-hikem...’inden seçilmiş sözlerin tercümesine de rastlanmaktadır. Daha çok Sultan II. Abdülhamid devrindeki Hazîne-i Hâssa müsteşarlığı ve eski eser alım satımıyla tanınan Mehmed Hâlis (1273-1340/1856-1922), Gurerü’l-hikem’den seçtiği 496 Arapça sözü Türkçeye çevirip onlardan yirmi-yirmi beş kadarını kısaca şerh de ederek Envârü'l-edeb adıyla 1324 (1908-1909) yılında bastırmıştır. Bu çalışmada Hâlis Efendi’nin hayatı ve kütüphanesi hakkında bilgi verildikten sonra söz konusu eseri Latin harflerine ve günümüz Türkçesine çevrilerek okuyucuların incelemesine arz edilmiş; böylece 1995’te mütercim adı anılmaksızın ve sadeleştirilmiş olarak yayımlanan o kitapçığın hem diliçi çevirisi hem de Latin alfabesine aktarılmış asli hâliyle neşredilmesi hedeflenmiştir.