Akademik Veri Yönetim Sistemi
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, cilt.31, ss.682-705, 2022 (Hakemli Dergi)
Bu çalışmada İblîs Hakkında Risâle adlı mensur eserin yazım, ses, biçim ve söz varlığının incelenmesi
ve tanıtılması amaçlanmıştır. Yazma, Kütahya Vahidpaşa İl Halk Kütüphanesi Koleksiyon’unda 43
Va 2179 numarada İblîs Hakkında Risâle adıyla kayıtlıdır. Eserde müellif ve istinsah kaydına dair
herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Düzenli ve okunaklı bir nesih hattıyla yazılan eserde harflerin
harekelerle gösterilişi düzenlidir. Kelimelerdeki ünlüler, hem harf ve hareke kullanılarak yazılmıştır.
İblîs Hakkında Risâle, Türk edebiyatında İblîs Hakkında yazılmış olan müstakil hikâyelerden biridir.
Benzer konulu hikâyeler, Türk edebiyatında kaleme alınmış çeşitli dinî içerikli eserler içerisinde de
yer alabilmektedir. Eser, Arapçadan Türkçeye tercüme edilmiştir. Risale'de; Hz. Muhammed'i (sav)
ziyarete gelen İblis, Hz. Muhammed (sav)'in ümmetiyle ilgili sorularını yanıtlamıştır. Eserde genel
olarak İblis'in neyi sevip neyi sevmediğini anlatan konuşmalara yer verilmiştir. İblîs Hakkında
Risâle’de Eski Oğuz Türkçesinde kullanılan ve daha sonraki dönemlerde de kullanıldıkları tespit
edilen bazı ekler kullanılmıştır. Eserde uyum dışı örnekler bulunmakla birlikte artık uyuma girmiş
örneklerin çoğunlukta olduğu görülmüştür. İblîs Hakkında Risâle kısa bir metin olmasına rağmen
hacimli bir eserde incelenebilecek pek çok yazım, ses ve biçim özellikleri örneklenebilmektedir. Dinî
içerikli olan eserde dinî terimler için çoğunlukla Arapça kelimeler kullanılmıştır. Metinde Türkçe dinî
terimler ile Türkçenin eski kelimeleri ve deyim zenginliğiyle ilgili kullanımlar örnekleyebilmektedir.
Bu çalışma Türk nesir diline önemli katkılar sağlayacak niteliktedir.
In this study, it is aimed to examine and introduce the writing, sound, form and vocabulary of the
prose work İblîs Hakkında Risâle. İblîs Hakkında Risâle is registered in the Collection of Kütahya
Vahidpaşa Provincial Public Library, under the name Treatise on the Iblis at 43 Va 2179. In İblîs
Hakkında Risâle, there is no information about the author and the record of copying. İblîs Hakkında
Risâle. which is written in a regular and legible naskh calligraphy, the letters are shown with gestures
regularly. Vowels in words are written using both letters and vowels. İblîs Hakkında Risâle is one of
the stand-alone stories written about Iblis in Turkish literature. Stories with similar themes can also
be included in various religious works written in Turkish literature. The work has been translated
from Arabic to Turkish. In the Risale, who came to visit Prophet Muhammad (sav), He answers the
questions of Muhammad (sav) about his ummah. In the work, there are conversations about what
Iblis likes and dislikes in general. In the work, which has a religious content, mostly Arabic words are used for religious terms. In İblîs Hakkında Risâle, some suffixes used in Old Oghuz Turkish and
found to be used in later periods were used. Although there are examples out of harmony in the work,
it has been seen that the examples that have entered into harmony are in the majority. Although İblîs
Hakkında Risâle is a short text, many spelling, sound and stylistic features that can be studied in a
voluminous work can be exemplified. In the text, she can exemplify the religious terms of Turkish,
the old words of Turkish and the richness of idioms. This study will make important contributions to
Turkish prose language