Osmanlı devletinde 1913 yılında çıkarılan kanunla vilayetlere kendi bütçelerini yapma hakkı tanınmıştır. Vilayet bütçeleri kanunda belirtilen prosedürlere uygun olarak yerel yöneticiler tarafından temel ve öncelikli yerel ihtiyaçları karşılamak amacıyla hazırlanmaktaydı. Bütçeler Osmanlının son dönemlerine dair yerel düzeyde bazı sosyal ve ekonomik detayların anlaşılması açısından faydalı bilgiler içermektedir. Bu makalede beş yıllık dönem (1913-17) için arşivde bulduğumuz Sivas vilayet bütçeleri incelenmiştir. Bütçelerde eğitim, sağlık, alt yapı yatırımları ve çeşitli ekonomik hizmetler gibi halkın refahını artırmayı amaçlayan ödenek kalemleri bulunmaktaydı. Bütçeler bir bütün olarak incelendiğinde bu tarihlerde özellikle eğitim işlerine önemli miktarda kaynak ayrıldığı görülmektedir. Bunun yanında yolların bakım ve inşası, tarım ve hayvancılığın geliştirilmesi, bulaşıcı hastalıklarla mücadele başta olmak üzere sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi ve ayrıca yetimlerin korunması gibi önceliklerin varlığı ortaya çıkmaktadır. Bütçe ödenekleri arasında, yaşanan gelişmelere bağlı olarak değişiklikler veya ödenekler arasında aktarmalar olabiliyordu. Savaşın etkilerinin daha ağır hissedilmeye başlanmasından sonra, öksüzlerin ödeneklerinin ve ayrıca enflasyon nedeniyle çalışanların ücretlerinin artırıldığı görülmektedir. Buna rağmen eğitim hizmetleri en yüksek payı almaya devam etmiştir. Eğitim ödeneğinde okul inşaatı, öğretmen maaşları ve yurtdışına öğrenci gönderme masrafları gibi değişik kalemler yer alıyordu. Genel bir değerlendirmeyle vilayet bütçeleriyle yürütülen hizmetlerin günümüz il özel idarelerinin faaliyetleriyle benzerliğe sahip olduğu da söylenebilir.
In the Ottoman Empire, the provinces had the right to make their own budgets on the basis of the law enacted in 1913. Provincial budgets were prepared by local administrators in accordance with the procedures specified in the law to meet basic local needs. The budgets contain useful information for understanding the social and economic details regarding the late Ottoman period. In this article, Sivas province budgets that we found in the Ottoman archives for the five-year period (1913-17) were analyzed. The budgets had items such as education, health, infrastructure investments and various economic services. When the budgets were examined as a whole, it was seen that a significant amount of resources were allocated for education. In addition, there were priorities such as the maintenance and construction of roads, the development of agriculture and stockbreeding, the improvement of health services, and the protection of orphans. When deemed necessary, there could be changes or transfers between the budget allocations. Due to the effects of the war and inflation, allowances of orphans and wages of public employees were increased. It can be said that the services of the provincial budgets have similarity with the activities of today's private provincial administrations.
