İnternet kullanımının hızla yaygınlaşması, sunduğu imkânların yanında sağlık açısından bazı sorunların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bunlardan en belirgini, kullanıcıların sürekli ve tekrarlayan internet kullanım isteğidir. Bu istek bir hastalık ya da bir bağımlılık olarak tanımlanmasa da 2014 yılı itibari ile bazı semptomları olan bir bozukluk olarak kabul görmüştür. İnternet bozukluğunun, nörobiyolojik bir davranışsal bağımlılık olduğuna yönelik çeşitli araştırmalar da literatürde yer edinmiştir. Pontes ve Griffiths (2017) internet bozukluğunun kullanıcılarda oluşturabileceği psikiyatrik semptomları betimlemek için “Internet Disorder Scale/IDS-15” isimli ölçeği geliştirmiştir. Ölçek, farklı araştırmacılar tarafından farklı kültürlere uyarlanmıştır. Türkçe literatür incelendiğinde aşırı internet kullanımının kullanıcılarda oluşturabileceği etkilere yönelik bozukluk özelinde bir ölçeğin olmadığı görülmüştür. İşte bu araştırma, IDS-15’in Türkçeye uyarlamasının psikometrik analizlerinin yapılması amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada; ölçeğin Türkçe formunun dil eşdeğerliliği, yapı geçerliği, yakınsak ve ayırma geçerliği, ölçüt bağlantılı geçerliği, güvenirliği ve madde özellikleri incelenmiştir. Araştırma; 145 kadın, 162 erkek olmak üzere toplam 307 yetişkin birey ile yürütülmüştür. Analizler sonucunda, ölçeğin İngilizce ve Türkçe formları arasında dil eşdeğerliğinin olduğu belirlenmiştir. IDS-15’in faktör yapısı DFA ile test edilmiştir. Analiz sonucunda Türkçe ölçeğin 4 alt boyut altında toplanan 13 maddeden oluştuğu tespit edilmiş ve İBÖ-13 olarak adlandırılmıştır. İBÖ-13’ün uyum iyiliği indeksleri χ2/sd=1,364; GFI=0,963; NFI=0,957; CFI=0,988; RMSEA=0,034 şeklinde raporlanmıştır. Elde edilen AVE ve CR değerleri ölçeğin yakınsak geçerliği ile ayırma geçerliğine de sahip olduğunu göstermiştir. İBÖ-13’ün tamamı için Cronbach’s Alpha katsayısı 0,88 olarak hesaplanmıştır. Bu katsayı alt boyutlarda sırası ile 0,76; 0,84; 0,75; 0,87 olarak saptanmıştır. Bu değerler İBÖ-13’ün yeterli düzeyde iç tutarlılığa sahip olduğunu ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu ortaya koymuştur. İBÖ-13’ün ölçüt bağlantılı geçerlik analizi sonucunda ölçek genel puanı ile internet kullanmaya başlama yaşı ve yaşam doyumu değişkenleri arasında negatif; haftalık internette geçirilen süre ve sosyal medya bozukluğu değişkenleri arasında ise pozitif anlamlı ilişkilerin olduğu anlaşılmıştır. Buradan hareketle İBÖ-13’ün yeterli düzeyde ölçüt bağıntılı geçerliğe sahip olduğu belirlenmiştir.
With the rapid expansion of internet usage, some problems arise caused to the opportunities it offers in terms of Health. The most significant of these is the willingness of users to use the internet continuous and repetitive. This request is defined as an illness or an addiction, although as of 2014 it has been accepted as a disorder with some symptoms. Internet disorders, neurobiological, behavioral research has appeared in the literature relating to a variety of addiction. Pontes and Griffiths (2017) developed a scale called “Internet Disorder Scale/IDS-15” to describe the psychiatric symptoms that internet disorder can cause in users. The scale has been adapted to different cultures by different researchers. When the Turkish literature was examined, it was found that there is no disorder-specific scale for the effects of excessive Internet use on users. This research was conducted in order to perform psychometric analyses of the adaptation of IDS-15 to Turkish. In the Research; the language equivalence of the Turkish form of the scale, structural validity, convergent and discriminant validity, criterion related validity, reliability and item properties were investigated. Research, 145 men and 162 women with a total of 307 adult individuals were conducted. As a result of the analysis of the scale of equivalence between the English and Turkish forms were determined to be language. IDS-the factor structure of 15 has been tested with CFA. As a result of the analysis identified that there are 4 articles collected under the bottom of the scale to Turkish and IBO size 13-13 named. LBO-13 goodness of fit indices χ2/DF=1,364; GFI=0.963; NFI=0.957; CFI=0.988; RMSEA=0.034 were reported. The obtained AVE and CR values showed that the scale has convergent validity and separation validity. The Cronbach's Alpha coefficient was calculated as 0.88 for the whole of IBÖ-13. This coefficient was determined as 0.76, 0.84, 0.75, 0.87 respectively in the sub-dimensions. These values have shown that IBÖ-13 has an enough level of internal consistency and is a reliable measurement tool. LBO-13 criteria related validity of the scale as a result of analysis between age and life satisfaction in the overall score variables using the internet to start with a negative; positive weekly disorder revealed a significant relationship between the variables time spent on the internet and social media. Thus, LBO-13 has been shown that adequate criteria for relative validity.
