Akademik Veri Yönetim Sistemi
Cumhuriyet Üniversitesi III. Uluslararası Güzel Sanatlar Bilimsel Araştırma Günleri GUSBAG, Sivas, Türkiye, 8 - 10 Nisan 2016, ss.983-1003
Yazma genç kızların çeyizlerinde, hatta saray eşyaları arasında yer almıştır. Eskiden her kadın başına
oyalı yazma yemeni bağlar ve bunları özellikle elbiselerine uygun renkte seçerlerdi. Yemenilerin
kenarlarını süsleyen oyalar ise ayrı bir sanat eseri olarak kadınlarımızın ince zevkinin, his ve
düşüncelerinin bir ifadesiydi. (TÜRKER, s 2)
Yazmacılık sanatından elimizde kalan örnekler 16.yüzyılın sonundan geriye gidemiyor. Çünkü
yazmacılıkta çok ince kalite pamuklu kumaşlar kullanıldığından dayanıklı olmadığından ve günümüze
ulaşamıyor. Müslümanlık dini gereğince insan ve hayvan figürlerinin yasaklanmış olması, Türk süsleme
sanatının dekoratif açıdan gelişmesine ve büyük ilgi kazanmasına başlıca etken olmuştur. Böylece sanatçı
hayal gücünü daha da genişleterek yeni süsleme motifleri aramaya yönelmiştir.
Yazmalarda kullanılan motifler, çiçeklerin çeşitli türleri ve yapraklarıdır. Geyik, tavus kuşu, kumru, serçe
gibi hayvanların motifleri kullanılsa da çoğunlukla çiçeklerden oluşan kompozisyonlar meydana
getirmektedir. Her sanatçı kullandığı motifleri kendine özgü sanat anlayışı içinde rahatlıkla, kendi
fantezisinin verdiği imkânla ve hiçbir zorlama olmadan dile getirmesini başarmıştır.
Tokat yazmacılığında kalıplar sadece ıhlamur ağacından oyulur. Kalıplar yumuşak, suya dayanıklı ve
emicidir. Kalıp tamamlandıktan sonra %75 parafin (veya don yağı ) ve %25 balmumu karışımına
batırılır. Böylece kalıp daha uzun süre kullanılabilir, dayanıklı hale gelir ve boyadan etkilenmez
(TÜRKER, s 16-17).
Desen ve kompozisyon yönünden Tokat yazmalarına doğal bir görünüş hâkimdir. Doğadaki motifler,
özelliklerinden hiçbir şey kaybetmeden stilize edilerek kalıp üzerine aktarılmıştır. Bölgenin karakteristik
motifleri, tüm özellikleri ile birlikte yazmalara yansıtılmıştır. Doğadan alınan bitkisel motifler, çiçek veya
meyve motifleri kalıp ustasınca çok rahatlıkla, başarılı bir kompozisyon içinde kumaş üzerine
aktarılmıştır. Meyve ürünün çok olduğu Tokat ilinin bu özelliği, motifler halinde yazmalarda yer alarak,
onların desenlerine kaynaklık etmişlerdir.