İktisadi Devletçiliğin Yükselişi ve Etkileri


Uzun A., UZUN A. M.

Liberal Düşünce, cilt.0, sa.113, ss.29-54, 2024 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Derleme
  • Cilt numarası: 0 Sayı: 113
  • Basım Tarihi: 2024
  • Doi Numarası: 10.36484/liberal.1432501
  • Dergi Adı: Liberal Düşünce
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.29-54
  • Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışma son yıllarda dünyada yükselme eğilimine giren iktisadi devletçiliğin etki- lerini araştırmaktadır. Devletçi uygulamalarla çok eski dönemlerden beri karşılaşıl- maktadır, ancak son iki-üç yüzyıl boyunca, devletçiliğin kapsamı sürekli genişleme eğilimindedir. İkinci Dünya Savaşından sonra artan refah devleti uygulamaları dev- letçiliğin kapsamını büyütmüştür. 1980’lerden sonra yaşanan liberalizasyon süreci- ne rağmen, devletçilik güçlü kalmaya devam etmiştir. Son dönemlerde hem kamu harcamalarının GSYH’ye oranının artması itibariyle hem de kamu iktisadi teşekkül- lerinin güçlenmesi yönüyle devletçiliğin yükseldiği dikkat çekmektedir. Devlet işlet- meleri, özel sektörün kârlı şekilde faaliyet gösterdikleri alanlarda giderek daha fazla yer almaya başlamıştır. Devletçiliğin yükseliş sürecinde ayrıca kapsamlı bir parasal genişleme olgusu da yaşanmaktadır. Regülasyonların, teşvik ve sübvansiyonların yaygınlığı da devletçi faaliyetlerin diğer göstergeleridir. Çalışmada devletçi uygula- maların özel kesim üzerindeki yükleri artırdığı, kamu iktisadî girişimlerinin yaygın- laşması ile verimliliğin azaldığı, üretim maliyetlerinin yükseldiği, rüşvet ve yolsuzlu- ğun yaygınlaştığı, şeffaflık ve hesap verebilirliğin azaldığı vurgulanmaktadır.
This study investigates the effects of economic statism, which has been on the rise in the world in recent years. Statist practices have been encountered since an- cient times, but the scope of statism has tended to expand constantly over the last two-three centuries. Increasing welfare-state practices after the Second World War expanded the scope of statism. Despite the liberalization process after the 1980s, statism remained strong. It is noteworthy that statism has increased recently, both due to the increase in the ratio of public expenditures to GDP and the strengthen- ing of state owned enterprises. State owned enterprises have become increasing- ly involved in areas where the private sector operates profitably. During the rise of statism, there is also a comprehensive monetary expansion. The prevalence of regulations, incentives and subsidies are other indicators of statist activities. The study emphasizes that statist practices increase the burden on the private sector, and expansion of state-owned enterprises reduces productivity, transparency and accountability, and increases production costs, bribery and corruption.