Teşkilat-ı Mahsusa’ya Kadar Osmanlı İmparatorluğu’nda İstihbaratın Mali Boyutu


Yüksel A.

2nd INTERNATIONAL SYMPOSIUM ON NEW TRENDS IN SOCIAL AND LIBERAL SCIENCES, Barcelona, İspanya, 27 Nisan - 30 Eylül 2017, ss.593-622

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Barcelona
  • Basıldığı Ülke: İspanya
  • Sayfa Sayıları: ss.593-622
  • Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Osmanlılar, her devletin doğası gereği kuruluş yıllarından itibaren istihbarat faaliyetleri yürüttüler. O faaliyetlerde ise vesikalarda bazen tebdil bazen hafiye olarak geçen casuslar başta olmak üzere elçi, tacir, ulak, yolcu, gemici ve seyyahlardan istifade ettiler. Bu çalışmada ağırlık Osmanlı casuslarında olmak üzere diğer bilgi kanallarının sağladıkları hizmet karşılığında nasıl bir ücretlendirmeye tabi tutuldukları araştırılmıştır. Bu kapsamda önceki yıllarda casusluk hizmetinde bulunanlara hangi miktarda tımar tevcih edildiği, padişahın nasıl bir ihsanda bulunduğu, sonraki dönemlerde ise ne kadar bir ücret ödendiği irdelenmiş, ayrıca söz konusu ücretin ödenmesi sırasında karşılaşılan güçlüklere ve o güçlükleri aşmak için merkez ve yereldeki yöneticilerin başvurdukları yollara dikkat çekilmiştir. Çalışma temel olarak Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nden temin edilen vesikalara ve Osmanlı müelliflerinin eserlerine dayanılarak hazırlanmıştır. Ayrıca konuya ilişkin araştırma-inceleme eserlerden de istifade edilmiştir. Bu şekilde Osmanlı tarihinin çok az bilinen bir sahasında bazı önemli sayılabilecek verilere ulaşılmıştır. 

The Ottomans carried out intelligence activities since the founding years which are the nature of every state. In those activities, the escorts, merchants, messengers, passengers, sailors and travelers are employed, especially the spies, which are sometimes mentioned tebdil and sometimes sleuth in the documents. In this study, it was investigated that how the other information channels, including especially the Ottoman spies, were charged for the service provided. In this context, it was investigated that how much timar was allocated to those who were in spying service in the previous years, how the Sultan paid tribute to them, how much he paid in the next periods, and also it was mentioned that the difficulties encountered during the payment of the salary and the ways the central and local administrators applied to overcome those difficulties. The study is basically based on the documents obtained from the Ottoman Archives of the Prime Ministry and works of the Ottoman authors. In addition to this, the researches and studies related to the subject are also used. In this way, some important data were reached in a field which is little-known in the Ottoman history.