Akademik Veri Yönetim Sistemi
AL FARABI 10TH INTERNATIONAL CONFERENCE ON SOCIAL SCIENCES , Malatya, Türkiye, 16 - 17 Kasım 2021, ss.505-514
Çok tartışılan bir kavram olan demokrasi, günümüzde en azından şimdilik kötü yönetim biçimleri
arasında en iyisi olma iddiasını sürdürmektedir. Bu nedenledir ki genel olarak dünyanın hemen hemen
her yerinde insanlar, ülkelerindeki demokrasinin kalitesini artırmak ya da daha demokratik ülkelere
göç etmek isterler. Demokratik rejimlerden; bireysel özgürlüklerin temin altına alınması, erkler
arasında ayrılığın sağlanması, her bireyin hukuk önünde eşit haklara sahip olması ve eşit muamele
görmesi ve hukukun üstünlüğü gibi değerleri barındıracak anlayış beklenir. Demokratik rejimler,
bireyleri her türlü zorbalığa karşı koruma altına almalıdır. Başka bir deyişle siyasi, kültürel, ekonomik
ya da sosyal açıdan farklılık gösteren birçok ülke vatandaşı başta özgürlük, hukuk önünde eşitlik, refah
olmak üzere birçok değere demokrasi aracılığı ile ulaşılabilmektedir. Ancak demokrasi olduğunu iddia
etmesine karşın farklı uygulamalara sahip olan çok sayıda ülke vardır. Bu ülkelerin gerçek manada
demokratik ilkelerle yönetilip yönetilmediği çeşitli düşünce kuruluşları ya da akademisyenlerin
geliştirdiği kriterler ve indekslerle belirli aralıklarla ortaya konmaktadır. Bu çalışmada, genel manada
demokrasilerin kalitesini ölçmeye çalışan “siyasi haklar ve özgürlükler endeksi”, “insani gelişme
endeksi”, “iyi ülke endeksi”, “kırılgan devletler endeksi” ve “yolsuzluk algısı endeksi” ile Türk
dünyasını meydana getiren altı ülkenin (Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan
ve Özbekistan) genel durumu ortaya konmaya çalışılmış ve karşılaştırmaları yapılmıştır. Bahsi geçen
durum tespiti ve karşılaştırmaların yapılmasında beş farklı indeksin en son verileri kullanılmıştır.
Çalışmada bunun yanı sıra Türk dünyasını meydana getiren ülkelerde demokrasilerin kalitesini
artırmak için bazı önerilerde bulunulmuştur.