Antik Kentlerden, Akıllı Kentlere: Yeni Kent Paradigması


Creative Commons License

Mazlum A.

International Social Sciences Studies Journal, cilt.11, sa.4, ss.749-757, 2025 (Hakemli Dergi)

Özet

Tarihsel sürecin değişmeyen en önemli özelliği değişimin kaçınılmazlığı ve sürekliliğidir. Tarih boyunca evrende yer alan her şey durmaksızın sürekli bir değişim yaşamıştır, yaşamaktadır. Günümüzde değişim o kadar hızlı gerçekleşmektedir ki, bu değişimi takip etmek çoğu kez olanaksız hale gelmektedir. Değişimin hızı hızlanmıştır şeklinde ifade edildiği sıkça rastlanan bir önerme haline gelmiştir. Herakleitos’un ‘bir ırmakta iki kez yıkanılamaz’ mottosu, diyalektik olarak evrendeki her şeyin sürekli bir değişim halinde olduğuna vurgu yapar. Hatta bu ifade ‘değişmeyen tek şey, değişmenin kendisidir’ şeklinde sıkça vurgulanmaktadır.

Kentler de bu anlamda ilk kurulduğu günden bugüne sürekli değişim göstermektedir. Kuruldukları günden günümüze farklı yapı ve karakterde bir değişim/gelişim trendi göstermişlerdir. En eski formundan en yeni formuna kadar kentler, sadece mekânsal özellikleri ile değil, bu mekânda ortaya çıkan toplumsal ilişkiler bağlamında da merak ve inceleme konusu olmuşlardır. Kentler, sadece mekânsal özelliklerden ibaret olmayıp, uygarlığın geliştiği ve insanlığın ulaştığı zirvenin temsilcisidirler. Bilimin, sanatın, teknolojinin ve evrensel eğer ve normların geliştiği ve uygulama alanı bulduğu yerlerdir. Ticaret, turizm, ulaşım ve hizmet sektörünün en ileri biçimlerinin yaşandığı yerler yine kentlerdir. Nehir kenarları ve sulak alanlarda başlayan kent serüveni artık akıllı kentler üzerinden değerlendirilmekte ve tartışılmaktadır. Geleceğin kentleri olarak bir yanda Cittaslow tartışılırken, diğer yanda akıllı kentler (smart city) tartışılmaktadır. Bu tartışma; geleceğin kentleri olarak nitelenen akıllı kentlerin nitelikleri, insanın yaşamına katacağı konfor ve kolaylıkların yanında beraberinde getireceği risk ve tehditleri içermektedir. Yapay zekanın hayatın her alanına girmeye başladığı günümüz dünyasında teknoloji bağımlı kentler bir takım avantaj ve dezavantajları da beraberinde getirmektedir.